De schoolgrammatica's zijn vergeven van de ezelsbruggetjes. Van 't kofschip tot de wie/wat-proef, de gekste trucjes worden uit de kast gehaald om het juiste antwoord op een spellings- of ontleedvraag te vinden. Prima toch? Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?
Nou sorry, maar daar heb ik een andere mening over. Als het er alleen maar gaat om een voldoende te halen voor een test of proefwerk kun je net zo goed frauderen, dat is niet eens zoveel gevaarlijker en een stuk zekerder. Naast een grammaticafreak gaan zitten en afkijken, dat lijkt me dan het beste.
Maar even serieus: het gaat bij het vak grammatica natuurlijk helemaal niet om de goede antwoorden. Daar gaat het bij andere vakken ook niet om. Het gaat erom dat je begrijpt hoe het zit. Dat je daarmee vragen kunt beantwoorden is alleen bedoeld als bewijs dat je het snapt. Nou kun je wel die hele stap van het begrip proberen over te slaan en meteen het goede antwoord te geven, maar wie schiet daar nou iets mee op? Het is net alsof iemand een tenniswedstrijd speelt en ineens denkt: "Hee, als ik dat scorebord nou zo verander dan win ik óók! Daar hoef ik helemaal niet voor te kunnen tennissen! Vet zeg!"
Daarom heb ik iets tegen ezelsbruggetjes. Ze leiden de aandacht af van wat er werkelijk aan de hand is, en ze geven de indruk dat het alleen om de antwoorden gaat. Natuurlijk zijn er wel dingen die je niet anders dan met een ezelsbruggetje kunt onthouden (bijvoorbeeld willekeurige rijtjes), maar als er onderliggende principes zijn kun je beter proberen díe te begrijpen.
Persoonlijk vind ik het kofschip onontbeerlijk :P . Anderstaligen vragen me vaak om een ezelsbruggetje of regel om te weten of iets een het-woord of een de-woord is. Er zijn een paar regeltjes (verkleinwoorden altijd het, meervoud altijd de) maar voor de rest is het uit je hoofd leren.... Helaas is daar geen ezelsbruggetje (HET ezelsbruggetje) voor te bedenken.
BeantwoordenVerwijderenGroet,
Say it in Dutch
@say it in dutch: en als het dan de is, is het dan ook ze of hij? nederlanders kunnen dat niet onderscheiden, belgen nog grotendeels wel... Kan je wel regeltjes bedenken voor iets dat zo veel verschuift en verandert als taal?
BeantwoordenVerwijderenIk zal het nut van ezelsbruggetjes voor anderstaligen niet bestrijden. Maar wat een moedertaalspreker eraan heeft is mij een raadsel. Als je snapt wat het principe is, heb je het kofschip echt niet meer nodig. Maar nou laat ik me verleiden om toch iets over spelling te zeggen terwijl ik beloofd had dat ik het alleen over grammatica zou hebben.
BeantwoordenVerwijderenOf iets een de-woord of het-woord is, daar zit inderdaad weinig systeem in. Dat kun je jammer vinden, maar zo zit de taal nou eenmaal in elkaar. En het Nederlands is nog niet eens zo lastig. De bekende Mark Twain heeft zich eens vrolijk gemaakt om het feit dat in het Duits een meisje onzijdig is en een koolraap vrouwelijk. En een man is wel mannelijk, maar veel van zijn lichaamsdelen zijn weer vrouwelijk.
Kinderen die Nederlands leren hebben daar trouwens geen moeite mee. Pas als je op latere leeftijd nieuwe woorden leert, begin je soms te twijfelen. Maar waarom zou je? Wat goed is wordt mede bepaald door jouw keuzes. Doe wat het beste aanvoelt!
Een koolraap vrouwelijk in het Duits? Kohlrabi, het algemene woord voor de groente, is in tegenstelling tot het Nederlands juist mannelijk. Het Zwitserse Rübkohl ook al. Alleen Kohlrübe of Steckrübe, naam voor het knolgewas, is vrouwelijk. Het meisje, ook in het Nederlands onzijdig, komt mij helemaal niet vreemd voor. Mark Twain zal het gewoon gevonden hebben dat in het Engels schip vrouwelijk was (Er werd aan schip gerefereerd als "she")
BeantwoordenVerwijderenOm het verschil te onthouden tussen "Kohl" en "Kohle" in het Duits, pak ik de Antwerpse vormen, draai ze om en ta-da!
BeantwoordenVerwijderendiê (stiên)kool => Die (Stein)kohle
die (bloem)kool => Der (Blumen)kohl
(bloem)koêl*
BeantwoordenVerwijderen@Johan Nijhof: Hm, mijn fout geloof ik: ik vertaalde 'turnip' met 'koolraap' maar het moet natuurlijk 'knolraap' (of 'knol' of 'raap' zijn). Ik denk dat Twain 'Rühbe' op het oog had. En het was natuurlijk ook ironie, maar dat zeg ik er alleen voor de zekerheid bij.
BeantwoordenVerwijderen