Taalkundige analyse is erg gemakkelijk, tenminste als je het "bureau voor geschreven communicatie" Sabel moet geloven. Dit bureau publiceert een dag na de troonrede al een "analyse" (inmiddels wijselijk verwijderd van de site) die moet uitwijzen dat het taalgebruik van die troonrede samenbindend en toekomstgericht is.
Bij nadere bestudering lijkt deze "analyse" meteen na de publicatie van de troonrede op het internet, tijdens de middagborrel in elkaar geflanst. Zo kan mijn kleine broertje het ook, merkt de taalprof hierbij op, maar zelfs die zou dit niet durven publiceren.
Waaruit bestaat die "analyse"? Dat is snel gezegd: er worden woorden en zinnen geteld. "De troonrede bevat 1604 woorden en 122 zinnen", is de opzienbarende uitkomst van de eerste telling. De taalprof telt maar 114 zinnen, maar och, dit zal de "analyse" niet merkbaar beïnvloeden. Er worden trouwens geen conclusies uit getrokken.
Wat wordt er dan wel geconcludeerd? "De troonrede bevat redelijk veel passief taalgebruik, met woorden als worden/wordt (18x), kunnen (8x) en zullen/zal (8x)". Opmerkelijk! Wat is er passief aan kunnen en zullen/zal? En waarom niet kunnen/kan (10x)? Hebben de tellers wel gezien dat zullen op 4 plaatsen in één gezegde staat met worden? Die zouden maar één keer mee mogen tellen, zou je denken.
Daar komt bij dat 4 van die 18 voorkomens van worden/wordt helemaal geen passief zijn, maar naamwoordelijk gezegde, zoals in kinderopvang wordt goedkoper. Er zijn maar 14 werkwoordelijke gezegdes met worden/wordt in de lijdende vorm. En hoe zit het met de gezegdes met is/zijn, de voltooide tijd van de lijdende vorm? Tja, die zijn door het bureau Sabel niet meegeteld. Waarom niet? Ik denk omdat je die niet zonder na te denken kunt tellen. Toch staan ze er wel in. De taalprof heeft ze handmatig geteld: tussen de 4 en de 6 met zijn, tussen de 3 en de 5 met is (over sommige gevallen, zoals de militairen zijn op hun taak voorbereid, kun je twisten).
Maar wat zijn dat eigenlijk voor verhoudingen? Tussen de 21 en 25 passieve gezegdes op 114 (of 122) zinnen, is dat veel? Bedenk dat sommige zinnen meer dan één gezegde hebben, omdat er bijzinnen in staan. Meer dan 80% van de gezegdes is dus niet passief. Je zou ook kunnen zeggen dat de troonrede helemaal niet zo passief is. Het ligt er maar aan wat je bij voorbaat al dacht.
De "inhoudelijke analyse" is van hetzelfde laken een pak. Woordjes tellen, en dan de krenten eruit pikken. Sabel geeft een toptien van de meest voorkomende "betekenisvolle woorden": ons, onze (23), regering (15), land (11), mensen (11), meer (10), Nederland (9), toekomst (8), elkaar (7), werken (7) en beter (6). De "niet betekenisvolle woorden" zijn in het lijstje niet opgenomen. Die zouden anders de eerste 12 plaatsen innemen, met de (115), en (59), in (55) als koplopers. Ons en onze zijn bij elkaar geteld, dan staat het mooi bovenaan, want we willen graag aantonen dat de troonrede "samenbindend" is.
Ten behoeve van de uitkomst is ons/onze wel meegerekend, en die/dat (32) niet, want die woorden hebben blijkbaar niet genoeg betekenis. Ook nemen we elkaar (7) natuurlijk wel op, maar zich (11) niet, want dat is niet samenbindend genoeg. O ja, en we rekenen de zelfstandige naamwoorden regering (15), land (11), mensen (11) en toekomst (8) wel mee, maar jaar (8) niet, want anders valt beter (6) uit de toptien.
Wat "bewijzen" deze tellingen? Niet veel, zou ik denken. De tekst gaat over de plannen van de regering met ons land (die combinatie komt 7 keer voor, dat is trouwens een belangrijk deel van ons/onze), dat land heet Nederland (moet je ons land en Nederland niet ook bij elkaar tellen?), en het gaat over de toekomst van de mensen. Opzienbarende getallen, hoor! Wat hadden dan de veel voorkomende woorden moeten zijn? Duitsland? Jullie? Dieren? Verleden?
De tellingen zijn slordig, de grammaticale analyse is prutswerk, en de conclusies zijn onbeduidend of niet te rechtvaardigen op grond van de cijfers. Mooie reclame voor je "bureau voor geschreven communicatie"! Ik zou het niet hebben durven publiceren.
Geen sabel zo scherp als de pen en de zinnigheid van de taalprof
BeantwoordenVerwijderenik ben er snel langs gegaan maar een aantal kernbegrippen maaktte dat ik al snel begreep dat ik aan die hele troonrede niets gemist heb
stel je bent negen jaar en je schooltje krijgt de winterschilder op bezoek waardoor de ramen van je klas worden geblindeerd met goedkoop triplex, zodat je tot de herfstvakantie in het duister je gecompliceerde sommen en eindeloze dictees moet gaan zitten maken, of erger nog, je bent leraar en moet al die schatjes klaarstomen voor de volgende citotoets en je kunt je plantjes die voor de nodige zuurstof in het druk bezette lokaaltje moeten zorgen ergens in een rustig maar donker hoekje moet zetten en maar bidden dat het nog iets wordt ondanks alle zorg en inzet
Helaas,Pindakaas
BeantwoordenVerwijderenDat zou je kunnen denken, maar dat is ons te min. we gaan er misschien iets te diep op in.
Er is een generatie kinderen die dat eerder in de geschiedenis meegemaakt het zijn de tofste gabbers die je je maar kan voorstellen,toch worden ze wel eens onpasselijk in het donker of als een huilend kind wakker, Ook de kinderen op zoons school moeten vaak vaderland of/en familie door scheiding missen,die vreemde taal leren,op het schoolplein spreken ze onvervalst amsterdams zoals u en ik, toffe koters!
De kern van uw betoog ontgaat me enigszins. Heeft wellicht te maken met een cefaal vochtdeficit die mij momenteel teistert. Dit is een gevolg van door C2H5OH overgestimuleerde nieren...
BeantwoordenVerwijderenVoor de goede orde: vorig bericht was gericht tegen Lilian Vorenhout, niet tegen Taalprof.
BeantwoordenVerwijderenIk denk dat dom tellen wel degelijk heel interessante resultaten kan opleveren, mits toegepast op grote hoeveelheden teksten. Zoals Google ze kan leveren bijvoorbeeld. Dan worden die getallen namelijk statistisch significant.
BeantwoordenVerwijderen@reinier: ik zou niet durven beweren dat dom tellen (is dat trouwens geen pleonasme?) géén interessante resultaten kan opleveren. In dit geval echter was het tellen slordig, de uitkomsten (ook na correctie) zijn niet opzienbarend, en de conclusies die eruit getrokken worden (samenbindend en toekomstgericht) zijn onbeduidend en niet te rechtvaardigen op grond van die getallen. En dan heb ik het nog niet eens over statistische significantie.
BeantwoordenVerwijderenBeste taalprof,
BeantwoordenVerwijderenWat een woede. Grrrrammatica?
Maar, nu je uitgeraasd bent, nodig ik je van harte uit mee te denken. We willen graag ons analyse-instrumentarium verder aanscherpen. Laat je wat van je horen?
@Robbert Jan: Wat een groot woord, "analyse-instrumentarium"! Je vergist je als je denkt dat de taalprof woedend is. Toegegeven, hij stelt ondeugdelijk werk aan de kaak, maar zonder daarbij zijn beheersing te verliezen.
BeantwoordenVerwijderenJe wil dat de taalprof, buiten zijn weblog om, met je meedenkt? Hm. Ik zal je in ieder geval uit beleefdheid een e-mail sturen.
beste ben
BeantwoordenVerwijderenhoe is het met je nieren want over onze hersenen zullen we het maar niet meer hebben
prettige chanoeka,misschien
zalige kerstdagen,bovendien
lilian en aaron
p.s. dit laatste, voor de goede orde is natuurljk ook voor de taalprof bedoeld.