Ontleden voor je leven

"Mooi is dat!"
"Mooi is wat?"
"Zitten we in één klap weer vijftig jaar terug in de tijd!"
"Hoezo?"
"Nou pleit iedereen weer ineens voor die geestdodende grammatica-oefeningetjes van vroeger. Dat alle leerlingen weer gedachteloos persoonsvorm en naamwoordelijk gezegde leren benoemen, waar ze helemaal niets aan hebben."
"Ehh..."
"Daar ben jij zeker ook voor, niet?"
"Ehh..."

"Ja, zeg het maar eerlijk! Jij wilt ook gewoon alleen maar aandacht voor de grammatica, met je taalprof-weblog. Jij sluit ook je ogen voor taalgebruik en taalbeheersing!"
"Nou zeg, dat vind ik wel wat al te kras uitgedrukt!"
"Leg eens uit dan?"
"Je zult mij niet horen zeggen dat taalgebruik en taalbeheersing onbelangrijk zijn. Daar zou je in het onderwijs zeker aandacht aan moeten besteden. Maar je moet dat niet doen in plaats van aandacht besteden aan de grammatica."
"Maar taalgebruik en taalbeheersing, dat is toch waar het om gaat? Dat is toch het hele nut van de grammatica?"
"Kijk, dáár ben ik het nou met je oneens."
"O?"
"Ik vind dat kennis van de grammatica, en de beheersing van grammaticale vaardigheden van zichzelf al nuttig zijn. Grammatica is een middel om over taal te praten. Wat je vervolgens allemaal over taal zegt komt daarna pas."
"Jaja"
"En wat ik nou helemáál verkeerd vind…"
"Nou?"
"dat is de gedachte dat dat zogenaamde nut van de grammatica kan helpen om het beter te begrijpen."
"Dat snap ik niet."
"Laat me dat met een voorbeeld toelichten. Stel je wil graag harder leren lopen."
"Okee…"
"Dan helpt het niet dat je erbij vertelt dat je zo meer kans hebt om aan een wild dier te ontsnappen."
"Nee"
"Daar ga je echt niet automatisch harder van lopen. Hooguit motiveert je dat om beter je best te doen. Echt harder lopen leer je echt alleen maar door je techniek te verbeteren of je conditie. Als je dan ooit moet rennen voor je leven, loop je daardoor wel harder, maar je gebruikt dan onder stress de techniek die je zonder stress geleerd hebt."
"Hm"
"Zo is het met grammatica ook. Je gaat echt niet beter begrijpen wat een persoonsvorm is als je weet dat je dit begrip nodig hebt bij de spelling van de werkwoorden. Maar als spelling van de werkwoorden van levensbelang is (let op mijn stalen gezicht), dan gebruik je de techniek die je buiten die spellingsproblematiek geleerd hebt."
"Ik zie wat je bedoelt"
"Wat een persoonsvorm is, begrijp je alleen als iemand je vertelt hoe het zit. Zonder allerlei uitweidingen over wat je er allemaal voor leuke dingen mee kunt doen."
"Hm. Zie je wel? Jij pleit dus toch voor geestdodende oefeningen."
"Juist niet! Geestdodende oefeningen zijn oefeningen waarbij je ezelsbruggetjes toepast die je niet snapt en die alleen maar het goede antwoord opleveren. Dat is inderdaad zinloos, dat ben ik graag met je eens."
"Maar wat wil je dan?"
"Er-moet-uitgelegd-worden! Niet waar het allemaal goed voor is, niet wat je er allemaal voor betekenissen mee kunt maken, maar helder en duidelijk, wat-het-is! En zonder ezelsbruggetjes graag!"