Ondertussen op het marktplein

"Ja, nou gaat het toch echt de verkeerde kant op met dat weblog van jou!"
"Hè?"
"Man man man, wat een zielig gepietepeuter op de vierkante millimeter, zeg!"
"Wat bedoel je?"
"Eerst horen we weken haast niks, en dan ineens drie van die logs over het hulpwerkwoord waar de honden geen brood van lusten!"
"Hoezo dat dan?"
"Zie je dat nou zelf niet, dat je met één of twee lezers in discussie gaat, en dat je bij de tweede regel iedereen al kwijt bent?"
"Ehh..."
"En dan: waar gáát dit in hemelsnaam over? Wie zit hier nou op te wachten?"
"Ehh..."
"Vind jij nou serieus dat iedereen dit moet kunnen volgen?"
"Nou..."
"Dat iedereen op dit niveau moet kunnen meeneuzelen over wanneer iets nou wel of niet een hulpwerkwoord is? Get a life, zou ik zeggen. Het is maar een goede raad, denk daar maar eens over na."


"Wat had ik hier dan wel over moeten vertellen?"
"Nou, gewoon, hoe het zit!"
"Hoe het zit"
"Ja. Ik moet zeggen, je begon niet slecht, met een overzichtje van alle hulpwerkwoorden, dat vond ik nog wel handig. Uitprinten, op de binnenkant van je hand schrijven, best handig voor proefwerken in de zinsontleding, kijk, dáár heb je wat aan!"
"Ja ja"
"Dan vraag ik me nog af: waarom zoveel?  Waarom überhaupt die hulpwerkwoorden, kan dat niet eenvoudiger, of desnoods één soort en dan allemaal gewoon hulpwerkwoord noemen. Want, let’s face it: je kúnt er natuurlijk verder helemaal niets mee, met die kennis. Daar ga je niet beter van schrijven of zo."
"Nee"
"Dus wat nou precies het punt is ontgaat me, maar als het dan toch moet, zou ik zeggen: leg het zo uit dat mensen gewoon die rijtjes van buiten kunnen leren (wat is er eigenlijk mis met een ezelsbruggetje?), en dan wordt het al een stuk zinniger."
"Ik vind dat jij maar een rare opmerking hebt over wat zinnig is"
"O? Look who’s talking!"
"Jij vindt het zinnig om kennis te hebben waar je niks aan hebt"
"Ik? Nou nog mooier! Van mij hoeft het helemaal niet, al die hulpwerkwoorden!"
"Maar jij wil wel rijtjes van buiten leren om een proefwerk te kunnen halen"
"Ja desnoods. Dat is dan misschien niet zinnig, misschien is dat het verkeerde woord, maar het is wel praktisch."
"Jij vindt het niet zinnig om te weten hoe taal in elkaar zit?"
"Nou ja, misschien op zich wel, maar ik zie niet in wat dat gefröbel met die hulpwerkwoorden daarmee te maken heeft."
"Voor jou zijn alle werkwoorden hetzelfde"
"Ja, bijvoorbeeld. Weet ik veel."
"Dat is eigenlijk nog niet eens een slecht uitgangspunt, weet je dat?"
"Aha, zie je nou wel! Je begint het door te krijgen."
"Je moet wel erg goede redenen hebben om sommige werkwoorden als hulpwerkwoord te bestempelen."
"Precies! Ik zou zeggen: welke zijn dat dan?"
"Nou, dáár gaan die logs juist over!"
"Ja maar wacht even: jij gaat ervan uit dat er hulpwerkwoorden bestaan en dan zit je alleen maar wat aan de marge te prutsen, wat verder niemand kan volgen."
"Toch probeer ik het uitgangspunt zo eenvoudig mogelijk te krijgen."
"En wat is dat uitgangspunt dan?"
"Dat hulpwerkwoorden alleen maar meehelpen om de zin te vormen. Zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden bepalen welke voorwerpen er in de zin staan: of er een lijdend voorwerp is, of er een meewerkend voorwerp is, of een voorzetselvoorwerp en zo ja, met welk voorzetsel. Het hulpwerkwoord doet dat allemaal niet. Dat laat al die voorwerpen intact, wisselt er soms eentje om met het onderwerp, of zet er hoogstens een lijdend voorwerp bij, zoals doen en laten, maar daar houdt het dan ook mee op."
"En wat zegt dat over hoe de taal in elkaar zit?"
"Omdat hulpwerkwoorden toegevoegd zijn, worden ze in sommige talen niet eens als werkwoord uitgedrukt, maar bijvoorbeeld als achtervoegsels bij het werkwoord, of bepalingen. Talen kunnnen kiezen of ze die toevoegingen in de woordvorming, of in een extra hulpwerkwoord uitdrukken. Dat is een interessante eigenschap van taal."
"Hm. Ja goed, dat kan allemaal wel zo wezen, maar ik had dat graag wat helderder gezien. Nu is er toch een hoop discussie, het lijkt wel of je het allemaal niet zo goed weet."
"Maar er ís ook discussie! Taalkundigen zijn het er soms niet over eens of iets nou een hulpwerkwoord is. Want hulpwerkwoorden kunnen ook ontstaan uit gewone werkwoorden. Dat proces kan soms zelfs nog gaande zijn, en dat betekent dat je sommige gevallen misschien wel op twee manieren kunt opvatten. Is dat erg? Ik dacht het niet. Dat is wat taal is. Taal is niet statisch, maar dynamisch. Er zit ontwikkeling in. Maar dat betekent ook dat de beschrijving daarin mee moet gaan. Taal is een moving target."
"O. Nou, ik ga lekker in de zon zitten, kijken naar alle moving targets die voorbijkomen, dat lijkt me een stuk relaxter."
"Kijk, hulpwerkwoord gaan, hoor je wel?"
"Ja hou nou maar op."