Blijvend te technisch theoretisch

Stel je de Taalprof de vraag of een bepaalde zin "grammaticaal wel in orde is," dan krijg je al gauw een uitgebreide taalkundige analyse als antwoord. En mocht je dan nog volhouden, dan kun je het ook nog eens op een andere manier te horen krijgen.

Is dit bevredigend? "Vaak vind ik hem te technisch theoretisch" zegt dan iemand over de Taalprof in een discussie elders op het internet. O, het moest niet technisch of theoretisch? Dat kan ook.

De vraag was: is blijvend in prijs verlaagd wel grammaticaal in orde? Betekent dat niet een voortdurende reeks van prijsverlagingen in plaats van alleen maar een lagere prijs? Het niet-technische, niet-theoretische antwoord is: Ja dat kan het betekenen, maar dat hoeft niet. O, je wil het ook uitgelegd hebben?

Als je van een gebeurtenis zegt dat hij blijvend is, dan krijg je een raar effect. Dan is het net alsof je zegt dat die gebeurtenis zich blijft herhalen. Zeg je de bom ontplofte de hele dag, dan krijg je de vreemde betekenis dat de bom steeds maar weer ontploft, de hele dag door.

In tegenstelling tot gebeurtenissen kunnen eigenschappen natuurlijk zonder probleem blijvend zijn. Je kunt blijvend in de war zijn, iets kan blijvend goedkoop zijn, dat is allemaal heel normaal.

De vraag is nu: is in prijs verlaagd zijn een gebeurtenis of een eigenschap? Als je van iets zegt dat het blijvend in prijs verlaagd is, druk je dan een eigenschap van dat product uit of heb je het over iets wat er met dat product gebeurd is? Kan allebei, zou je zeggen. Vandaar die twee betekenissen. Nog niet technisch, nietwaar? Wat? Niet overtuigd?

Blijvend in prijs verlaagd is de tegenhanger van tijdelijk in prijs verlaagd, niet? Maar dat laatste kan helemaal geen gebeurtenis zijn, want van gebeurtenissen kun je absoluut niet zeggen dat ze tijdelijk zijn (de bom ontplofte tijdelijk is een onmogelijke zin). In de uitdrukking tijdelijk in prijs verlaagd zijn moet in prijs verlaagd dus wel een eigenschap uitdrukken. Maar als dat in die zin kan, waarom zou het dan niet kunnen in blijvend in prijs verlaagd zijn?

Bedoel ik nu dat in prijs verlaagd "gewoon" betekent "goedkoper"? Ja, zo zou je het ook kunnen formuleren, als je het per se niet-technisch wil houden.  Maar dat zou wel een beetje willekeurig klinken, als  ik het zo zou zeggen.

Wie de grammatica beheerst, herkent deze constructie natuurlijk meteen als de voltooide tijd van een lijdende vorm, die heel vaak ook als een naamwoordelijk gezegde gelezen kan worden: dit boek is vorige week zaterdag uitgeleend tegenover dit boek is al weken uitgeleend. Veel makkelijker! Hè, nou is het toch nog technisch-theoretisch geworden. Ja sorry hoor.