Volkskrantredactie blundert

"Goede journalistiek verloochent zich niet. Als de inrichting van de journalistiek honderd jaar geleden naar tevredenheid functioneerde, zouden we terug moeten kunnen naar die situatie." Bent u het daarmee eens? Dan wilt u dus terug naar de tachtigjarige oorlog, toen iedereen maar raak schreef en niemand kon lezen.


Tenminste, dat vindt Quiny Danko, chef redactie van de Volkskrantbijlage VK-banen.

Witteman komt er niet goed uit

Het is niet nieuw, maar soms is het toch weer verrassend. Misschien moet je het een fout noemen, en er zullen ook wel weer mensen zijn die er een contaminatie in zien, maar dat moet dan maar. Gisteravond, bij de afsluiting van het programma Pauw & Witteman, kondigde Paul Witteman een documentaire aan met de woorden: Dit komt daar onder andere in te zien.


Het klinkt gek, dat geef ik onmiddellijk toe. Maar als je het ontleedt is het lang niet zo gek als het klinkt.

Saaie grammaticakwesties

Altijd leuk als iemand naar je weblog verwijst. "Saaie grammaticakwesties luchtig opgeklopt" schrijft Mario de Zutter over de taalprof. Sympathiek bedoeld, ongetwijfeld, maar de formulering verraadt een diepgeworteld gevoel over de grammatica.


Blijkbaar zijn volgens Mario de grammaticakwesties die de taalprof aansnijdt, in hun diepste wezen saai, en de taalprof doet wanhopige pogingen om ze "luchtig op te kloppen" (mooie dubbele resultatieve bepaling van gesteldheid!) zodat ze nog een beetje verteerbaar worden. En dat terwijl de oogmerken van de taalprof juist andersom zijn: de inherent interessante grammaticakwesties van hun stoffige imago ontdoen om hun ware gedaante te onthullen.


Hoopgevend is dan wel weer de combinatie "saaie grammaticale kwesties". Ervan uitgaande dat dit niet dubbelop bedoeld is, staat hier dat de saaie grammaticakwesties een deelverzameling vormen van de totale verzameling grammaticakwesties. Dus blijkbaar zijn er ook niet saaie grammaticakwesties. Maar daar heeft de taalprof het dan weer niet over.

De Taalprof plagieert

Het hoge woord moet er maar eens uit: de taalprof zit gewoon de negentiende-eeuwse taalkundige literatuur te plagiëren. Misschien heeft hij het zelf niet eens in de gaten, maar de overeenkomsten zijn te opvallend om ze aan het toeval toe te schrijven. Weliswaar is de taaltechnologie nog niet zover dat de voorbeelden ondubbelzinnig kunnen worden opgespoord, maar wie kan lezen wat die negentiende-eeuwers allemaal schreven, moeten de overeenkomsten in het oog springen.

Neem nou bijvoorbeeld dit stukje over het betrekkelijk voornaamwoord. Dat lijkt bijna letterlijk overgeschreven van een artikeltje van Lambert te Winkel in het Taalkundig Magazijn uit 1853!

Verborgen boodschap in boekenweekgeschenk

Het boekenweekgeschenk Een tafel vol vlinders van Tim Krabbé lijkt op het eerste gezicht een naturalistische novelle, die niet veel blijk geeft van een optimistische levenshouding, maar aan de andere kant ook niet bol staat van moralisme en opvoedkundig verantwoorde inhoud.


Toch zit er een belangrijke boodschap in het verhaal verborgen. En die gaat ook nog eens over grammatica.


Wie het boekje nog niet gelezen heeft, moet dat misschien eerst even doen. In wat nu volgt staan sommige plotwendingen genoemd die belangrijk zijn voor de afloop van het verhaal. Als je die afloop nog niet wilt weten, lees dan niet verder.

Grammatica voor uilskuikens

Het was wel een handige zet van de UvA. Vlak vóór de boekenweek een persbericht over een onderzoek van UvA-wetenschapper Jelle Zuidema over de taal van vogels. Helaas werd het bericht in bijna alle media voorgesteld als een onderzoek naar de afwijkende zang van stadsmerels (wat het niet was), maar het was toch maar mooi exposure.


Waar ging het dan wel over? Tja, dat kwam ook niet erg helder in de berichtgeving tot uitdrukking. Neem bijvoorbeeld dit citaat "Toch zit er volgens Zuidema in de zang van sommige vogels een structuur van grammaticaregels. Die hebben echter geen enkele betekenis..." Een structuur van grammaticaregels? Wat is dat?

Zinsdelen op de rode lijst

Gisteren was er een lezer die naar aanleiding van de poll opmerkte dat haar favoriete zinsdeel eigenlijk het indirect object was. Meer in het bijzonder de ethische datief was voor haar 2 gymnasiumklas smullen geblazen.


Speciaal voor die 2 gymnasiumklas een bespreking van een zeldzame variant van het indirect object (dat in veel grammaticaboekjes onder het meewerkend voorwerp valt): het loos meewerkend voorwerp. Als er een rode lijst van zeldzame zinsdelen zou bestaan, zou dit zinsdeel daarop voorkomen.

Wat schetst mijn verbazing? Weer een reactie!

Gisteren reageerde een lezer met de opmerking dat hij steeds vaker hoorde Wat schetst mijn verbazing?  in plaats van Wie schetst mijn verbazing? Daaroverheen kwam nog een andere lezer die dat "ongeletterd" noemde, maar ondertussen is het wel een interessante kwestie, die met een beetje ontleden beter begrepen kan worden.


Het is om te beginnen al een verdachte kwestie: de "foute" vorm (wat schetst) komt op het internet al drie keer zo vaak voor als de "goede" (wie schetst). Dat betekent dat we nu al bijna in het stadium zitten van het "iedereen zegt dit maar eigenlijk is het dat." De taalprof is een beetje allergisch voor dat woordje eigenlijk. Dat lijkt hem een beetje te veel op strikt genomen.

Werkwoorden die voorwerpen hebben

Ik kende de voorbeeldzin uit de taalkundige literatuur al langer, maar vanmorgen kwam ik hem zomaar in het wild tegen, in de gewone literatuur: Mannen die vrouwen haten, een thriller van de Zweedse auteur Stieg Larsson.


Nou zal de taalprof dat boek niet gaan lezen, want over het algemeen stelt hij meer prijs op goede betrekkingen tussen de geslachten dan op wrevel en onmin, zeker als daar ook nog dooien bij vallen. Maar die titel is interessant.


Wat is daarmee aan de hand dan, met die titel Mannen die vrouwen haten?

Moet dát nou nog uitgelegd worden?

Wat is een lidwoord? Hehe, moet de taalprof dát nou nog uitleggen? Dat is toch een van de meest eenvoudige woordsoorten? Het staat al hartstikke simpel in alle grammaticaboekjes: de Nederlandse lidwoorden zijn de, het en een. Punt. Niks meer aan doen, niet meer over nadenken.


Ja, erg eenvoudig. Maar het klopt niet.