Af en toe loopt de taalprof tegen een citaat aan dat hij opmerkelijk vindt. Wat denk je van deze passage:
Uit het maandblad van het Genootschap Onze Taal: "Ik ben wat zwak geworden in mijn grammatica", schreef een lid ons eens; "als ik nog eens examen zou moeten doen, zou ik vast een 2 krijgen." Deze woorden schoten ons te binnen, toen wij lazen hoe een pedagoog oordeelt over het nut van de grammatica. Simpele wijsgerige scholing leert dat grammatica [maar] een bedenksel is [dat] volkomen overbodig is voor het volledig leren en beheersen van een taal. [...] De cultus [van de] grammatica is schrikbarend steriel. Wie het niet gelooft [moet maar eens] een eenvoudig zinnetje [...] ter ontleding [voorleggen] aan ex-gymnasiasten of aan erkend goede stilisten. Behalve schoolmeesters kan niemand dat...
Met andere woorden: grammatica dient nergens toe en niemand (behalve schoolmeesters) kan een eenvoudig zinnetje ontleden. Quizvraag: uit welke tijd komt dit citaat, en waar staat het? Tip: Google kent het citaat nog niet (en ik heb er een beetje aan geknutseld), dus je moet raden. En dan de vraag: klopt het wat er in het citaat staat?
Ik dacht dat ik best goed was in zinsontleding (ik ben inmiddels 30 jaar van de basisschool af), maar sinds ik de Taalprof weblog lees heb ik ontdekt dat ik op school maar erg weinig heb geleerd..... Bij ons was het voorzetselvoorwerp het moeilijkste onderwerp, en was geen enkele zinsontleding ambigu!
BeantwoordenVerwijderenEen beetje kennis van grammatica helpt wel: zonder regels waaruit je zaken kunt afleiden moet je veel meer uit het hoofd leren.
Het citaat "Als ik nog eens examen zou moeten doen ..." heb ik gevonden in Onze Taal, jaargang 6, 1937. (Kunst: ik heb een cd-rom met oude jaargangen van dat blad). Of het klopt, durf ik niet te zeggen. Ook ik ben namelijk schoolmeester. Het citaat zegt ook dat Aeschylos, Shakespeare en anderen over nulkommanul grammaticale kennis beschikten en toch heel goed konden schrijven. Het beweert dus dat er geen verband is tussen grammaticakennis en taalbeheersing. Dat kon weleens kloppen. Maar gaat het daarom? Wie alles van zijn auto weet, is daarom nog geen goede automobilist.
BeantwoordenVerwijderen@Johan de Schipper: Dat klopt. Het volledige citaat komt uit "Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië" van 4 januari 1938. Gevonden in het nieuwe historischekrantenarchief.
BeantwoordenVerwijderenDe vraag of het klopt bedoelde ik vooral in relatie tot de laatste bewering, namelijk dat behalve schoolmeesters niemand een eenvoudig zinnetje kan ontleden. Klopt dat?
(Citeert dat Indische Nieuws van de Dag het tijdschrift Onze Taal?)
BeantwoordenVerwijderenIk geloof niet dat het klopt. In datzelfde Onze Taal kom ik geregeld niet-schoolmeesters tegen die kaas hebben gegeten van ontleden; juristen bijvoorbeeld (al komen ze weleens met taalkundige onzin op de proppen, maar dat doen schoolmeesters ook wel). Meer bewijs heb ik nog niet.
@Johan de Schipper: Het gaat neem ik aan om een krant voor de Nederlandse gemeenschap in Nederlands-Indië.
BeantwoordenVerwijderenJouw antwoord is één denkrichting. Een andere is: ook schoolmeesters kunnen eenvoudige zinnetjes niet (altijd) ontleden. Niet omdat mensen niet kunnen ontleden, maar omdat ontleden geen puzzel is met maar één van te voren vaststaand antwoord.