Geachte VPRO-redactie

Gisteravond, 25 mei 2008, kwam ik bij het zappen min of meer per ongeluk terecht bij uw cursus Brabants, die niet in de gids stond aangekondigd. Hoewel het mij verheugt dat u blijkbaar de teloorgang van ons taalonderwijs een halt wilt toeroepen, denk ik dat u de kijkers meer van dienst bent als u dergelijke educatieve projecten fatsoenlijk aankondigt, zodat ik mij gewapend met notitieblokje en opname-apparatuur geconcentreerd voor de beeldbuis kan installeren.


Daarnaast moeten mij ook een paar dingen van het hart over de inhoud van dit programma.
Dat u de cursus laat beginnen met een op cabareteske wijze uitgevoerd dansje met bijbehorend liedje waarin naar later blijkt de complete leerdoelen van de cursus uit de doeken worden gedaan, dat kan ik begrijpen. U wilt natuurlijk met name de jongeren aanspreken, die door een meer serieuze aankondiging wellicht afgeschrikt zouden worden. Daar hoort u mij dus niet over, evenmin als over de titel van de cursus, Heddegedagezeedgehad, jao, mindedawerklukwaor, hoedoedegeda, hoedoedegeda, hoeheddegedagedaon, die uit de gehele tekst van het liedje bestaat, en die weliswaar de lading wel dekt, maar anderzijds ook moeilijk te onthouden is, en die -mag ik daaraan toevoegen- als hij eenmaal onthouden is, de cursus zelf overbodig maakt. Dat zal allemaal in het kader van de luchtige toon zijn die op de zondagavond nu eenmaal noodzakelijk is.

Ook ben ik bereid om heen te stappen over het bezwaar dat de zinnetjes uit het cursuspakket weinig praktisch nut hebben. Ik kan als importbrabander hier in Deurne echt geen brood kopen met de vraag Heddegedagezeedgehad? en tijdens een Brabantse koffietafel kan ik misschien een half uurtje de schijn ophouden door af en toe in het midden te brengen Mindedawerklukwaor? maar op een gegeven moment zal iemand mij zelf de vraag stellen Hoedoedegeda? en dan sta ik mooi met de mond vol tanden. Maar misschien staan de meer praktische zinnetjes gepland voor de gevorderdencursus, dus daar wacht ik dan maar op.

Waar ik het eigenlijk over wil hebben is het ontbreken van elke vorm van grammatica in deze cursus. Neem nu de eerste les, bestaande uit de zin Heddegedagezeedgeha?, door uw cursusleiders gemakshalve vertaald met de Nederlandse zin Zei jij dat nou? Ik meen stellig dat uw cursisten hier sterk geholpen zouden zijn met een minimale hoeveelheid grammaticale reflectie.


Als ik uw Brabantse zin in woorden opsplits en die woorden letterlijk omzet in Nederlandse woorden, dan staat er Heb je dat gezegd gehad? Dat is een zin in de voltooide tijd, die blijkbaar in het Brabants in twee hulpwerkwoorden is uitgedrukt. Of moet ik hier het woord gezegd opvatten als een bepaling van gesteldheid, naar analogie van de Nederlandse zin Heb je dat ooit aan de praat gehad? Daar had ik wel graag wat meer uitleg over gezien (gehad).


Deze kleine grammaticale uitweiding leidt mij ook tot het angstige vermoeden dat uw vertaling, Zei jij dat nou? helemaal fout is. Ik zou denken dat Zei jij dat nou? in het Brabants moet zijn Zeidegijdanou? Dat is namelijk ook een onvoltooid verleden tijd, en het onderwerp is beklemtoond. Een correcte vertaling van Heddegedagezeedgeha? zou volgens mij moeten zijn Heb je dat gezegd? of desnoods Heb je dat echt gezegd?


Geachte redactie, ik zou u willen aanbevelen om het vervolg van uw cursus eens tegen het licht te houden samen met een Brabantse dialectoloog, zodat dergelijke blunders in de toekomst vermeden kunnen worden. Nogmaals, alle lof voor uw educatieve doelstellingen, maar onze mooie Brabantse taal wordt toch al zo bedreigd door verloedering en globalisering, als we dit cultuurgoed willen redden moeten we er zorgvuldiger mee omgaan.


met vriendelijke groet,


een bezorgde importbrabander