zaterdag 16 december 2006

Op de RTL-redactie

"Jan!"
"Ja wat is er?"
"Wat was dat kofschip ook al weer?"
"Wat?"
"Het kofschip!"
"Ehh, dat was toch iets met taal? Spelling, grammatica. Waarom moet je dat weten?"
"Nou ik schrijf een stukje over nieuwe ezelsbruggetjes en een of andere mafkees heeft in plaats van dat kofschip het woord xtc-koffieshop bedacht."
"Jaja"
"Ik dacht, dat vinden de jongeren leuk, als ik dat voorbeeld geef. Maar ik weet niet meer precies waar dat over ging, dat kofschip. Dat was toch iets met spelling? dt, weet ik veel."
"Was het ook niet een fokschaap?"
"Ja dat kan ook. Maar waar diende dat voor?"
"Was het niet iets met sterke werkwoorden of zo?"
"O ja, dat is goed genoeg, dat schrijf ik gewoon op. Bedankt!"

12 opmerkingen:

  1. Was dat niet iets met de 'bromvliegzwaan'? Zie www.taalpuristen.web-log.nl

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Grappig dat ze er nu mee komen. Ik gebruik xtc-koffieshopje al jaren.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @willem: in "bromvliegzwaan" ontbreekt in ieder geval de "d". En de echte kniesoor zal opmerken dat de "n" en de "g" er wel in zitten, maar de "ng" niet. Het probleem is natuurlijk dat de keuze voor "d/t" met de klank te maken heeft, terwijl het ezelsbruggetje suggereert dat het om letters gaat.
    En natuurlijk gooien de leenwoorden altijd roet in het eten. Hoewel "bridgen" op een "g" eindigt, en in het Engels als "dzj" wordt uitgesproken, komt in het Nederlands de uitspraak "tsj" misschien wel vaker voor. Dan wordt het ook "-te". Nu nog gespeld als "bridgete", maar ik vraag me af hoelang dat nog gaat duren.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Het is niet "bromvliegzwaan", maar "de bromvliegzwaan".
    Ik ben geen voorstander van ezelsbruggetjes omdat men meestal het bruggetje onthoudt, maar niet meer weet waarvoor het dient. Mijn leerlingen leg ik meestal uit dat de dt-kwestie te maken heeft met stemhebbende en stemloze medeklinkers. Ze snappen dat heel goed, ookal is het (maar) vmbo-niveau.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @jeroen: oh ok. Ik werd op het verkeerde been gezet doordat Willem alleen "bromvliegzwaan" tussen aanhalingstekens zette.
    Ik denk ook dat stemhebbend/stemloos aan iedereen uit te leggen is.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. flip van de brugge26 maart 2009 om 11:59

    uitschuifpik wortd nog nergens genoemt. ik moet erbij zeggen dat ik er juisd wel profijt van heb, zo'n ezelsbruggetje. ik gebruik ze zelden maar ze zijn er immers niet voor niets he? op een gegeven moment gaat het vanzelf vermoet ik, dan heb je ze niet meer nodicht.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @flip van de brugge: je zegt dat ezelsbruggetjes "er niet voor niets" zijn. Daar zul je best gelijk in hebben. Ezelsbruggetjes zijn er vaak waar uitleg te moeilijk (of te moeilijk te onthouden) is, zou ik denken. Ik zou dan altijd proberen de uitleg te verbeteren. Een ezelsbruggetje is een zwaktebod.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @taalprof: Natuurlijk is inzicht veel belangrijker dan stomweg iets uit je hoofd leren. Maar ezelsbruggetjes zijn er niet alleen waar uitleg te moeilijk is, maar ook waar er nauwelijks uitleg mogelijk is. De eerste 9 cijfers van pi kan ik nu bijvoorbeeld onthouden, dankzij een ezelsbruggetje: het aantal letters van elk woord in "How I wish I could recollect pi easily today". pi = 3.14159265
    Het lijkt me stug dat er geen voorbeelden van nuttige ezelsbruggetjes op het gebied van de taal zijn te vinden. Dus in gevallen waar er gewoon geen uitleg is, of de uitleg misschien een A4-tje in beslag neemt.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @Wim van Embden: Ja, daar heb je natuurlijk gelijk in. Ook in het grammaticaonderwijs Duits is het van buiten leren van de rijtjes voorzetsels die derde en/of vierde naamval regeren de snelste manier voor tweedetaalleerders om het te onthouden. Maar aan de andere kant zul je het met me eens zijn dat het van buiten leren van de decimalen van het getal pi weinig toevoegt als je niet weet wat het getal voorstelt, waar het vandaan komt, en uiteindelijk hoe je het zou moeten berekenen. En in het voorbeeld van de Duitse voorzetsels: als je de rijtjes bent, maar je bent niet in staat om die kennis toe te passen in je eigen taalgebruik, dan kun je daar vraagtekens bij zetten.
    Ik kan wel een eind met je meegaan, maar misschien moet ik het zó zeggen: ik kan me voorstellen dat een ezelsbruggetje nut kan hebben als het opgehangen wordt aan een bestaand inzicht. Maar als het ezelsbruggetje eerst komt, en je probeert vervolgens je inzicht op te hangen aan het ezelsbruggetje, zit je met een probleem. Als je denkt dat een naamwoordelijk gezegde een naamwoordelijk gezegde is OMDAT er een woord uit het rijtje koppelwerkwoorden in voorkomt, dan sla je op een vreselijke manier de plank mis.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. @taalprof: Ja prof, daar ben ik het volkomen mee eens. Ik heb trouwens even op ezelsbruggetje.nl en ezelsbrug.nl gekeken, en de haren rezen me inderdaad te berge.
    Zo zag ik het volgende bruggetje: "Pap Op Lepel Moet Voor Bart's Buik!
    Nederlands(ontleding van een zin)
    1.Persoonsvorm
    2.Onderwerp
    3.Lijdend voorwerp
    4.meewerkend voorwerp
    5.voorzetsel voorwerp
    6.Bijwoordelijke bepaling
    7.Bijvoegelijke bepaling
    EN KLAAR!!!"
    Dat is voor deze ezel een brug te ver.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. jaja, zoveel woorden-zoveel hoofden x gerd@

    BeantwoordenVerwijderen