vrijdag 3 juli 2009

Nog eentje dan




De taalprof lijkt wel een beetje van zijn principes af te stappen, want had hij het de vorige keer al over taalnorm, de keer daarvoor ging het zelfs over spelling. En dat terwijl hij bij diverse gelegenheden bij hoog en bij laag beweerde zich daar nooit de vingers aan te zullen branden!


Toch is het volgende staartje te leuk om te laten liggen.
In het gesprekje over spelling ging het over werkwoordspelling. Veel mensen spellen dit woord als werkwoordsspelling. Niet zo heel veel mensen (een googletelling lijkt te wijzen in de richting van zo'n 5%), maar toch.


Het grappige is dat deze onzekerheid zelfs binnen één document zichtbaar kan zijn. In het rapport Over de drempels met taal dat in opdracht van het ministerie van OCW is geschreven door een Expertgroep Doorlopende Leerlijnen taal en rekenen komen beide vormen voor. Waarschijnlijk wil de expertgroep hiermee aangeven een goede afspiegeling van de Nederlandse taalgemeenschap te zijn, maar de statistieken komen niet helemaal overeen: in het rapport staat 25 keer werkwoordspelling en 13 keer werkwoordsspelling, en dat had dus eigenlijk iets als 34 en 4 keer moeten zijn. Ook in het meer specifieke grammaticale begrippen voor werkwoordspelling (de term die de commissie ter vervanging van het onderdeel zinsontleding voorstelt) wordt 4 keer voor werkwoordspelling gekozen en 3 keer voor werkwoordsspelling. Veel te vaak dus.


Volgens de onlangs gepubliceerde Technische Handleiding bij de officiële spellingregels moet je bij samenstellingen waar je wel een s hoort, maar niet zeker weet of het een tussenletter is (omdat het ene woord al eindigt of het andere begint met een s) kijken naar "vergelijkbare gevallen." Als die twee mogelijkheden geven, zijn er ook twee schrijfwijzen toegestaan.


Nou is dat in geval van werkwoord(s)spelling wel lastig. Je hebt wel werkwoordstam, dat staat zo in de woordenlijst (en wijst dus op werkwoordspelling), maar daar speelt dezelfde kwestie en die spelling lijkt strijdig met werkwoordsvorm (ook in de woordenlijst). En als je kijkt naar woorden met spelling als tweede lid vind je voornamelijk vormen zonder tussen-s (rijmspelling, voorkeurspelling, wanspelling). Samen met die googletelling kom je dan tot de conclusie dat werkwoordspelling de beste papieren heeft. Maar gek genoeg komt het woord ook één keer voor in de Technische Handleiding zelf, in de inleiding van het hoofdstuk over de schrijfwijze van werkwoorden, en daar staat het dan weer (terloops) gespeld als werkwoordsspelling.


De taalprof houdt het maar op werkwoordspelling en neemt zich weer heilig voor om het voorlopig niet meer over deze kwesties te hebben.

6 opmerkingen:

  1. De werkwoordsspelling zal een speling van de speller geweest zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. 't Is zeker bijna vakantie, prof, dat je nu al begint af en toe een zijweggetje in te slaan! Geen probleem, even interessante kwesties! Toch?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Festina lente: O zou het dat zijn? Ja dat zou kunnen, hè ik dacht al dat ik het kwijt was...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Voor als je weer van vakantie terugbent, is het misschien aardig om deze column eens te lezen? Hij verzandt in een grammaticale verhandeling. Kun je er weer een beetje inkomen:
    http://www.express.be/articles/nl/column/fck-the-sopranos/109956.htm

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Vakantie? De taalprof heeft nooit vakantie, want de grammatica gaat er ook nooit eens tussenuit. Toevallig viel jouw signalement samen met een stukje dat ik elders gelezen had en waar ik over aan het denken was. Dus je wordt op je wenken bediend: http://taalprof.web-log.nl/taalprof/2009/07/wat-voor-den-du.html

    BeantwoordenVerwijderen