Schrijf je titels zelf

In de NRC van vrijdag staat een recensie van het boek Het einde van de standaardtaal van Joop van der Horst. Die recensie, geschreven door Jan Stroop, draagt de titel 'w8 ff' is evengoed standaardtaal. Volgens mij heeft Stroop die titel niet zelf bedacht, en het zou me verbazen als hij hem vóór publicatie gezien heeft.

De titel van de recensie is ontleend aan een zinnetje in het artikel. Dat zinnetje luidt: "Hij vergeet daarbij dat ook schrijvers van de ergste fouten hetzelfde Nederlands willen schrijven als kranten dat doen en dat chattaal alleen anders vormgegeven Nederlands is, want 'w8 ff' is evengoed standaardtaal als 'wacht effe'."


In deze passage bekritiseert Stroop de stelling van Van der Horst dat de opkomst van chattaal een van de signalen is van het einde van de standaardtaal. Of die kritiek terecht is, en of Van der Horst dat werkelijk zo bedoeld heeft is een ander verhaal, het gaat me hier alleen even over dat laatste stuk: want 'w8 ff' is evengoed standaardtaal als 'wacht effe'. Volgens mij beweert Stroop hier niets meer of minder dan dat 'w8 ff' alleen maar de schriftelijke weergave is van 'wacht effe'. Als je 'wacht effe' standaardtaal vindt, dan is 'w8 ff' dat ook, en als je 'w8 ff' géén standaardtaal vindt, dan vind je blijkbaar 'wacht effe' ook geen standaardtaal.


Waar het om gaat is dat Stroops formulering geen uitspraak doet over de vraag of 'wacht effe' (dan wel 'w8 ff') wel of geen standaardtaal is. Het is alleen de neutrale bewering dat het een de geschreven vorm van het ander is. De redacteur die de titel gemaakt heeft, interpreteert de zin echter blijkbaar als de bewering dat 'w8 ff' wél standaardtaal is, en maakt ervan 'w8 ff' is evengoed standaardtaal. Maar dat is niet wat Stroop in het artikel zegt.


Het misverstand komt voort uit het feit dat de meeste graduele bijvoeglijke naamwoorden een neutrale vorm hebben bij vergelijking. Neem bijvoorbeeld 'groot-klein'. Als je zegt 'Dit dingetje is even groot als dat dingetje,' dan is dat de neutrale vorm van het graduele adjectief. Je impliceert dan niet dat een van die dingetjes groot is, je vergelijkt alleen het formaat. Zeg je daarentegen 'Dit dingetje is even klein als dat dingetje,' dan zeg je wel degelijk dat beide dingetjes klein zijn. In de meeste gradaties kiest de taal een van de beide uiteinden van de graduele schaal als neutrale vorm: 'dik' is de neutrale vorm van 'dun', 'lang' van 'kort', 'recht' van 'krom', etc. 'Goed' is de neutrale vorm van 'fout'. 'Dit is net zo goed als dit' impliceert niet dat een van beide goed is, maar 'Dit is net zo fout als dat' impliceert wel dat beide fout zijn.


In het voorbeeld gaat het om het woord 'evengoed'. Dat woord is uiteraard ontstaan uit 'even goed', en je zou het qua betekenis kunnen zien als de benadrukking dat het niet gaat om 'goed' maar om 'in gelijke mate'. 'Evengoed' is niet 'goed', terwijl je 'even goed' theoretisch nog wel zo zou kunnen opvatten.


Als Stroop een zorgvuldige speller is (en daar gaan we uiteraard van uit), dan bedoelt hij dus inderdaad alleen 'w8 ff' is in dezelfde mate standaardtaal als 'wacht effe'. Daarmee vermijdt hij heel expliciet de suggestie dat volgens hem 'w8 ff' standaardtaal is.  De NRC-redacteur verwart 'evengoed' met 'even goed,' en maakt er een krakkemikkige titel van. Ik denk dat we nog wel een ingezonden brief van Stroop kunnen verwachten.