donderdag 8 januari 2009

Fijne site dit!




"Zie ik dat nou goed? Zit de taalprof andere blogs te lezen?"
"Ja, wat zou dat?"
"Heb je niet genoeg aan je eigen blog?"
"Jawel, maar hier staat een leuke uiting."
"Een leuke uiting? Wat dan?"
"Hier, lees maar: Fijne site ook dit!"
"Wat is daar leuk aan?"

"Nou, het is een ellips, nietwaar?"
"Een wat?"
"Een ellips: een uiting waaruit iets is weggelaten."
"Jaja."
"Er staat geen werkwoord in die uiting, zie je wel?"
"Ja ik zie het. Wat is daar bijzonder aan?"
"Ontleed hem eens, die uiting."
"Dat is toch niet zo moeilijk? Eens kijken, eh, dit is onderwerp en fijne site is naamwoordelijk deel van het gezegde. Het is kort voor Dit is een fijne site."
"Ja precies, maar…"
"En ook is bijwoordelijke bepaling."
"Ja prima, maar vul die ellips eens aan dan."
"Dat doe ik toch net: dit is een fijne site."
"Ja nee, maar nou zet je de zinsdelen in een andere volgorde. Kun je het ook met de woorden in dezelfde volgorde, en dan alleen aanvullen?"
"Bedoel je Fijne site is dit?"
"Ja precies, en nou nog ook erbij."
"Nou dan wordt het Fijne site ook is… ehh, nee, Fijne site is ook dit, eh, wacht eens, dat klinkt ook voor geen meter!"
"Kijk, daar hebben we het. En nou zal ik het je nog sterker vertellen: maak er eens een voltooide tijd van."
"Een voltooide tijd?"
"Ja, met geweest."
"Iets als Dit is ook altijd een fijne site geweest?"
"Ja, en dan als ellips."
"Umm, dat krijg je Dit ook altijd een fijne site geweest, nee dat kan niet… ehh… Ook altijd een fijne site geweest dit!"
"Precies. En wat valt je daarin op?"
"Het onderwerp staat helemaal achteraan!"
"Inderdaad. En nog sterker: het onderwerp staat op een plaats waar het onderwerp in de zin nooit kan staan."
"Jaja."
"En hoe zit die ellips dan in elkaar?"
"Ja, dat weet ik ook niet. Zullen we het maar een taalfout noemen?"
"Hè doe eens niet zo flauw. Nee, ik denk dat het hier om een "after thought" gaat."
"Een wat?"
"Een after thought. Dat is een zinsdeel dat na een volledige zin staat, als een soort precisering achteraf. Alsof je na het uitspreken van de zin een zinsdeel nog eens preciezer wil omschrijven. Bijvoorbeeld: Hij is een rare vent, die leraar van jou."
"Heet dat niet een herhalend onderwerp?"
"Inderdaad. Je kunt het met elk zinsdeel hebben, maar in de traditionele zinsontleding noem je het dan herhalend. Ik gebruikte er net zelf ook een."
"Wanneer dan?"
"Net nog. Ik zei Ontleed hem eens, die uiting. Daarin is die uiting een herhalend lijdend voorwerp."
"O ja, ik zie het. Maar in Fijne site ook dit herhaalt dit toch niks?"
"Dat ligt er maar aan hoe je het bekijkt. Je zou kunnen zeggen dat Fijne site ook dit! een ellips is van de volledige zin: Het is een fijne site ook, dit! Daarin is Het het eigenlijke onderwerp, en dit herhaalt dat, en maakt het net iets preciezer."
"Jaja. Leuk hoor. Ik bedoel: leuk hoor, dit."

6 opmerkingen:

  1. Mooi stukje, dit. Weer wat geleerd :)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik ben vereerd dat u mijn blog leest. Ik lees de uwe ook.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Ben: hoe zou ik een bekroonde blog op taalgebied ook ongelezen kunnen laten?

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @taalprof:
    Terwijl ik het stukje zat te lezen dacht ik: En als er nou een komma achter 'ook' zou staan, zou het dan beter zijn? Fijne site ook, dit. Dan klinkt het al een soort aanwijzen.
    Maar ik geef toe, er horen gewoon nog zinnen omheen ;)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @james: voor de goede orde: ik vind er niet zoveel mis mee. Het is natuurlijk een spreektaalconstructie, die je in schrijftaal weinig zult aantreffen, laat staan dat er regels voor het kommagebruik bij zouden bestaan.
    Met dat voorbehoud zie ik op basis van de uitspraak (die de woorden vloeiend aan elkaar plakt, zonder duidelijke breuk) weinig basis voor een komma.

    BeantwoordenVerwijderen