De taalprof wenst

Op de valreep van het oude jaar, nu hij weer eens genoemd staat in de populaire nieuwsbrief Taalpost, neemt de taalprof de gelegenheid te baat om zijn lezers een gelukkig 2008 te wensen.


Het jaar 2007 was het eerste volledige kalenderjaar van de taalprof-website. De 200.000ste pageview werd overschreden, het aantal bezoekers steeg tot ongeveer 250 per dag, tenminste op doordeweekse dagen. Tegelijkertijd bleek uit de ICT-monitor van het bureau Ernst & Young in 2007 een onverklaarbare toename van het internetgebruik onder werktijd. Dit zijn alleen maar de feiten. Ieder trekke zelf de conclusies.

De grammaticale termen van 2008

De grammatica is sterk veronachtzaamd, dat is geen opmerkelijke uitspraak.  Zij staat in een kwade reuk, is gebrandmerkt als ingewikkeld, onbegrijpelijk, onlogisch en volslagen nutteloos, en tot overmaat van ramp zijn de kerndoelen van het Nederlandse onderwijs ook nog eens vakkundig gezuiverd van subversieve grammaticale elementen. Je zou zeggen: dat komt nooit meer goed.


Aan de andere kant is er misschien wel geen beter middel tot popularisering dan het verwijderen uit het onderwijs. In de kerndoelen van het basisonderwijs of in het eindexamenpakket van de middelbare scholen ontbreekt iedere verwijzing naar de voetbalsport of de wederwaardigheden van Bekende Nederlanders, en er zijn geen twee onderwerpen te vinden waar de gemiddelde Nederlander meer van afweet. Dus wie weet.


Ondertussen is het wel duidelijk dat sommige onderwerpen uit de grammatica nog minder aandacht krijgen dan de grammatica in het algemeen. De taalprof zet de belangrijkste daarvan in een top drie. Want zo hoort dat, op de laatste dag van het jaar.

Geen woord teveel?

De taalcolumnist Ewoud Sanders zul je zelden op taalintolerantie betrappen. Hij beziet afwijkingen doorgaans meer met verbazing dan met ergernis, en als taalhistoricus is hij natuurlijk bij uitstek geïnteresseerd in ongedocumenteerde verschijnselen, want daar valt tenminste iets nieuws aan te ontdekken.


Maar afgelopen vrijdag schoot hij ineens uit zijn slof, toen zijn jongste zoontje op de vijfde klas van de basisschool had moeten leren wat het woord eergetouw betekende. Dat was toch wel het toppunt, vond vader Sanders: "ik vond het compleet belachelijk dat mijn zoontje van acht een woord
moest leren dat ik in geen decennia had gehoord of gelezen."


Ik kan hier met mijn verstand niet bij.

Slechte taalbeheersing

Het is weer eens zo laat. "Nederlander beheerst taal slecht" kopt het Reformatorisch Dagblad. Daar gaan we eens even lekker voor zitten. Eens kijken wat er nu weer voor tenhemelschreiende staaltjes van taalverloedering worden opgedist.

Maar dat valt tegen.

Verhinderd want bedekt met bladeren

Twee dezelfde vragen binnen een paar dagen, dat kan geen toeval zijn! Eentje in de vragenrubriek van deze site, eentje op de mailinglijst voor docenten Nederlands. Nou ja, dezelfde vragen, ze gingen over andere zinnetjes, maar de kwestie is dezelfde.

De ene vraag luidde: wat is de ontleding van de zin De man is verhinderd? En de andere: wat is de ontleding van De straat was bedekt met bladeren? Allebei de vragen kunnen op dezelfde manier worden beantwoord. De centrale vraag is: wat is de tijd waarin de zin staat?

Ook goeiemoggel

"Goeiemoggel!"
"Wat zeg je nou?"
"Goeiemoggel! Dat ken je toch wel?"
"Nee wat is dat?"
"Dat is uit die reclame van de KPN. Man, het hele land heeft het erover!"
"O ja? Nou ik ken het niet, is dat net zoiets als Goeiesmorgens dan?"
"Ja, nee, nou, dit gaat veel verder."
"Leg eens uit"

De jeugd van tegenwoordig

Een goede (of een slechte) journalist zit nooit om een stevige uitspraak verlegen. Wat denk je van deze, uit een berichtje over het ontstaan van SMS: "Helaas is er ook een keerzijde: door SMS (en waarschijnlijk ook MSN) is de jeugd nog nooit zo slecht in taal geweest."


Mooi hè? Ik weet zeker dat er bij zo'n uitspraak door menig lezer instemmend geknikt zal worden. Zo is het! Die jeugd van tegenwoordig doet maar!

Is de stamvorm ook de ik-vorm?

Is de stamvorm van een werkwoord ook de ik-vorm? Dat is een vraag die pas nog gesteld werd in de vragenrubriek, door Dominique en Ellen, maar nu zijn ook de docenten Nederlands op hun discussielijst daarover bezig. De taalprof gaf indertijd een antwoord dat natuurlijk wel klopt, maar achteraf gezien is dat niet het makkelijkste antwoord dat je kunt bedenken. Het makkelijke antwoord is namelijk dit: