Minder tweets foutloos

De taalprof heeft ooit gezworen om mensen nooit publiekelijk op spelfouten aan te spreken. Hij heeft waarachtig wel wat beters te doen, en daarbij komt: er zijn veel te weinig mensen die aandacht hebben voor de grammatica in verhouding tot het aantal dat een correcte spelling in de gaten houdt. Hij bijt dus nog liever zijn tong af dan dat hij kritiek zou hebben op de laatste tweet van het ministerie van OCW, die luidt: Meer les uren en betere begeleiding in het middelbaar #beroepsonderwijs. Maar er is hier wel een interessante grammaticale invalshoek.

Stel dat de tweet inderdaad zo bedoeld is. Dat is niet zo, want in het bericht waar hij naar linkt staat gewoon 'lesuren,' maar laten we het eens aannemen. Hoe is dan de ontleding?
Je zou kunnen veronderstellen dat de ontleding van het eerste deel parallel is aan 'minder tweets foutloos,' waarbij er sprake is van een elliptische zin waarin het koppelwerkwoord 'zijn' is weggelaten: minder tweets zijn foutloos. Daarmee zou de betekenis van 'meer les uren' dus zoiets worden als 'meer les duurt uren,' of, in een vrijere parafrase: 'er komen meer lessen die uren duren.' Dat ligt eigenlijk nog vrij dicht bij de bedoeling van de goede spelling.

Toch wringt die ontleding een beetje. Want hier is duidelijk geen sprake van een naamwoordelijk gezegde (meer les is uren), maar eerder van een (weliswaar betekenisarm) werkwoord 'duren' met een (weliswaar bijna verplichte) bijwoordelijke bepaling 'uren.' Kan dat zomaar? Invulling van soortgelijke bepalingen levert vreemde resultaten: 'Meer les dagenlang,' 'Meer les een half uur.' Misschien niet helemaal onmogelijk, maar toch vreemd.

Wat ook nog vreemd is, is die nevenschikking met 'en betere begeleiding.' Als het eerste deel van de nevenschikking inderdaad de structuur zou hebben van een onderwerp met een bijwoordelijke bepaling, dan krijg je een scheve nevenschikking omdat het tweede deel uit een los zinsdeel bestaat ('betere begeleiding'). Tenzij je natuurlijk de bepaling 'in het middelbaar beroepsonderwijs,' die ongetwijfeld met bereik over de hele nevenschikking opgevat moet worden, beperkt tot dat tweede deel. Dan krijg je: er komen meer lessen die uren duren, en er komt betere begeleiding in het middelbaar beroepsonderwijs.

De taalprof hoopt natuurlijk dat onder welke interpretatie dan ook, die extra uren en betere begeleiding ten goede komen aan het grammaticaonderwijs. Maar die hoop duurt ook al jaren.

Zomaar een doordeweekse dag

Het is een dag als alle andere. De taal evolueert: iemand verzint vandaag een nieuw woord dat het woordenboek gaat halen, en vandaag wordt ook de kiem gelegd voor een minieme klankverandering waar over een paar jaar de taalzuurpruim van 2015 zich aan zal ergeren.

Op verschillende plaatsen in het land begint er een grammaticales, en een taalwetenschapper breekt het hoofd over een taaluiting die niemand ooit opgemerkt heeft. Een columnist verzint een stukje waarin verschillende voorbeelden van taalverloedering in één zin zijn gepropt, wat een beproefd retorisch middel is om te zorgen dat je lezers niet nadenken, en een politicus speelt met de gedachte dat een spellingvereenvoudiging geld zou kunnen opleveren.

8 Februari 2011 is een dag als alle andere, waarop precies hetzelfde gebeurde als op 8 februari 2006. Met dit verschil: op 8 februari 2006 schreef de taalprof zijn eerste stukje op zijn weblog. Dat vandaag dus precies 5 jaar oud is.

Geen Jip en Jannekechampagne, geen slingers of feestelijke papieren punthoedjes. Geen fanmail, geen speeches van bewindslieden of hoogwaardigheidsbekleders. Geen polonaises in de straten, volksfeesten of nationale feestdagen. Want het is een dag als alle andere. Het zijn barre tijden.