Het verschil tussen Liesbeth Koenen

Als de taalprof een syntactische grap hoort, moet hij altijd even denken aan Liesbeth Koenen. Deze bekende taalcolumniste schreef namelijk ooit dat zij een verzameling wilde aanleggen van taalkundige grappen: grappen die afhankelijk zijn van de taalkundige structuur van een taalvorm. Later bleek dat die verzameling helaas helemaal niet bestond, maar dat heb je met meer dingen en daar heeft dan toch iedereen het over.

Verborgen grammaticales in raptekst Gers Pardoel

Populaire liedteksten worden in intellectuele kringen nogal eens bekritiseerd om hun oppervlakkigheid. Liefdesverdriet, de lente, lustgevoelens of landelijke voetbalelftallen, het zijn niet de meest diepgravende onderwerpen die erin aan de orde worden gesteld. Weliswaar gaat het in rapteksten wel eens om maatschappelijke onvrede of twijfel aan de zin van het bestaan, ook daar buitelen de uitbundig getatoeëerde, met goud omhangen uitvoerende artiesten en hun schaars geklede, kortstondige levenspartners tijdens niet al te filosofische gedachtewisselingen over elkaar heen.
En dan is daar ineens de Nederlandse rapper Gers Pardoel, die eerder de vaderlandse onderwijswereld in slaap suste met teksten als Ik neem je mee en Bagagedrager, maar die nu ineens op de proppen komt met een heuse grammaticales in de vorm van een raptekst.

Die sap toch!

Wij mogen blij zijn dat wij in Nederland altijd wel een columnist hebben die én goed schrijft, én aandacht heeft voor de taalvorm. Op die manier wordt steeds weer aangetoond dat mensen het heel erg leuk vinden om over de taalvorm na te denken (zelfs als dit zogenaamd gerechtvaardigd wordt als ergernis over het verval van de juiste vormen).


Heel vroeger had je onder andere Charivarius, later was Kuitenbrouwer heel populair, en nu heb je Paulien Cornelisse. Wie schrijft er eens een overzichtje van een eeuw taalpopulisten?


Als zo'n populair iemand iets signaleert heeft het meteen een enorme impact. Dat leest iedereen. Je zou als taalkundige wel gek zijn als je daar niet bij zou aanknopen. Ook al heb je het al eens eerder over zo'n verschijnsel gehad.

Het zou kennen

Gisteren beantwoordde de taalprof een vraag over het verschil tussen kennen en weten. Wanneer gebruik je het ene werkwoord en wanneer het andere? Naast Ik weet een oplossing kun je best hebben Ik ken een oplossing, maar in andere gevallen zijn de werkwoorden niet allebei te gebruiken. En hoe zit het met het betekenisverschil?

Nou moet je je als modern taalkundige beperken tot de observeerbare feiten, maar de verleiding is groot om te redeneren vanuit de oorsprong.

Taalprof uit anonimiteit

Wat doet de taalprof als hij geen blogs schrijft, vragen beantwoordt of anderszins reddend optreedt bij grammaticale nood? Dan doet hij wel eens een optreden in kleine kring, voor een select gezelschap. Daar zijn bijna nooit beelden van, maar op 26 november 2011 was er toch een camera mee naar binnen gesmokkeld.

Nu is de geest dus uit de fles. De kogel is door de kerk, de kat is uit de zak en de bonen zijn gemorst. De taalprof in bewegende lichtbeelden, compleet met audiospoor. Het is wel een half uurtje doorbijten, maar unieke ervaringen hoeven niet altijd maar even te duren: klik hier en het begint.

Nog steeds helemaal geweldig

De taalprof laat ook wel eens iets liggen. Vooral in het vuur van een discussie gaat hij vaak alleen op de kern van de kwestie in, en neemt hij niet de tijd om alle subtiliteiten rustig uit te spinnen. Maar gelukkig, de tijd kent geen einde en de taalprof heeft alle tijd. Op den duur komt alles nog een keer langs en krijgt hij de kans om ook dit sluiertje op te lichten.

Op 2 september 2006 schreef de taalprof een venijnig stukje tegen een columnist van de Elsevier, die een grammaticale analyse had gepubliceerd van de taalvormen helemaal geweldig en helemaal gratis. Hij noemde dat overtreffende trappen en een uitwas van onze emo-cultuur (hoe zou het daar trouwens mee zijn?) De taalprof ging alleen in op het bezwaar dat je woorden als geweldig en gratis niet zou mogen versterken, maar hij liet daarbij iets interessants liggen: want helemaal geweldig is wel een beetje vreemder dan helemaal goed. Hoe zit dat?

3 = 2

Wie heeft afgelopen zaterdag in de NRC het interview gelezen met de Groningse taalkundige Jan-Wouter Zwart? Interessant verhaal, daar niet van, maar wie kan mij uitleggen wat er bedoeld wordt met de bewering Alle zinnen bestaan uit paren, die in een kadertje uitgelegd wordt? Kan iemand dat navertellen? Eerlijk zeggen!

Taalprof concedes

As of today, the popular Dutch grammar blog Taalprof will cease to publish in the Dutch language. Instead, posts will be written in English, as will be the reactions on comments, which, incidentally, will be accepted in any world language (including Frisian).

The reason for this unexpected move is twofold. First, the taalprof expects to reach more people interested in grammatical matters. Since grammatical analysis is roughly the same problem in any language, the fact that the majority of the posts are about the Dutch language is immaterial. Second, the taalprof has noticed that Dutch readers are becoming more and more annoyed by the absence of English terminology in grammatical discussions on the blog. With almost no English words, the blog's language differs too much from modern colloquial Dutch, as a result of which it is beginning to smell like moth balls and old lace.

The taalprof is not afraid that his decision will alienate him from his current readers: "I think my blog attracts smart people with a keen eye for international language. They will be able to see the true meaning through any wording in any language. And what is more: most readers will see the humor in this: the only people who will turn their back to the blog are the sourpusses."

Nationale Bijspijkerdag Zinsontleding geprolongeerd

"Wat zit jij nou te doen?"
"O niks, ik stel een advertentie op voor de Nationale Bijspijkerdag Zinsontleding 2012."
"Hè? Is dat echt iets? Ik dacht dat dat een grap was."
"Nee hoor, het vorig jaar was dat een groot succes."
"Ga weg! Je gaat me toch niet vertellen dat er docenten zijn die zich een hele dag willen laten bijspijkeren in de traditionele zinsontleding."
"Jazeker wel! Er waren tientallen deelnemers, het lokaal zat vol, en ze kwamen uit het hele land. En uit België, niet te vergeten."
"Dus het was een internationale dag?"
"Ja zo zou je dat kunnen zeggen."
"Maar wat doe je dan zo'n hele dag? Oefenen tot je erbij neervalt?"
"Nee, dat was niet de opzet. Er waren wel praktische opdrachten, maar de nadruk lag op de inhoud."
"De inhoud."
"Ja, die was in twee delen verdeeld."
"Jaja, taalkundig en redekundig. Woordsoorten en zinsdelen."
"Nee, juist niet. In de ochtendsessie namen we de totale theorie van de traditionele zinsontleding door, dus alle woorden en zinsdelen."
"Toe maar! Dat krijg je toch nooit voor elkaar..."
"Jawel, als je maar het juiste abstractieniveau gebruikt, en de concepten áchter de termen bespreekt."
"Nou haak ik al meteen af."
"Vergis je niet: de ochtendsessie was zelfs te volgen voor docenten die van zichzelf vonden dat ze weinig kaas gegeten hadden van de zinsontleding."
"Maar dan zaten de gevorderden er toch gapend bij?"
"Dat was het leuke juist! Doordat de stof op een heel andere manier bekeken werd, was het zelfs voor de doorgewinterde ontleder fris en interessant. Er waren allerlei ideeën voor een andere aanpak. En dan had je natuurlijk het Grote Geheim dat Alle Angst en Onzekerheid Wegneemt."
"Pardon?"
"Tja dan moet je eigenlijk de dag bijwonen, dat ga ik natuurlijk niet zomaar prijsgeven."
"Nou ik weet het niet hoor. En wat gebeurde er dan 's middags?"
"In de middag bespraken we een aantal interessante kwesties, die ook geschikt zijn voor bespreking in de bovenbouw, en we eindigden met een hondsmoeilijke tekst, om te zien hoe goed we na afloop van de dag waren in vergelijking met aan het begin."
"Klinkt ambitieus! En je verwacht dit jaar weer inschrijvingen?"
"Ja hoor, het gaat vast weer vol lopen. Het vorig jaar hebben we al mensen moeten teleurstellen, die komen zeker dit jaar weer aankloppen. En dan maar hopen dat ze er op tijd bij zijn."

Perplexe taalprof proeft plots potsierlijke prophecy

Ja nou doe ik het zelf ook! Zojuist gebruikte een reageerder de zin Heeft het gesmaakt? en ik dacht meteen: daar zou ik eerder aanvullen Heeft het goed gesmaakt? en niet Heeft het lekker gesmaakt? Is er dan toch iets mis met lekker smaken? Of is het een self fulfilling prophecy? Dat ik uit empathie me allerlei taalgevoelens ga zitten inbeelden?