De Taalprof de maat genomen

Als er ergens een grammaticatoets op het internet staat, is de taalprof er als de kippen bij om zich daaraan te onderwerpen. Dit is zo'n test. En wat denk je? De taalprof scoort geen 100, maar 85%. Wat had hij fout?


Nou moet ik van tevoren zeggen dat het echt toeval is dat het hier weer de taalwinkel betreft, waar ik een paar weken geleden zo'n kritiek op had. Het is echt niet mijn bedoeling om aan "taalwinkelbashing" te doen, maar zeg nou zelf: misstanden moeten gerapporteerd worden.

Kan ik het nog ruilen?

Stel je wilt iets weten over ontleden. Dan ga je naar de taalwinkel en je kijkt wat er te koop is. Mooie, fris ingerichte zaak met allerlei glimmende adviezen op de plank, en hee, zowaar een afdeling Ontleden en woordsoorten! In zes kleuren, dus in didactisch opzicht lijken kosten noch moeite gespaard.

Mooie voorbeeldontleding van de zin Ik wil mijn zus morgen een goed boek voor haar verjaardag geven. Dat ziet er al meteen feestelijk uit. Maar wat is nou een prepositieconstituent? Dat is namelijk de ontleding van voor haar verjaardag. Een prepositieconstituent?

Bij het bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord, wat is dat eigenlijk? Leg dat maar eens uit. Dat valt nog niet mee. Ja, je kunt makkelijk een voorbeeldje geven. Zo van: blij, dat is een bijvoeglijk naamwoord, rond, en houten, en afgepeigerd. Afgepeigerd? Is dat geen werkwoord? Ja daar zeg je zowat. Daar ga je al.

Mensen zoals ik

Ik kan wel onzichtbaar vragen blijven beantwoorden, maar ik kan het af en toe ook in de vorm van een logje doen. Zoals deze vraag: de zin Voor mensen als ons is dat niet zo gemakkelijk is volgens de ANS fout. Het moet zijn Voor mensen als wij is dat niet zo moeilijk. Want, zo zegt de ANS, je kunt hier een bijzin aanvullen met de onderwerpsvorm: Voor mensen als wij zijn is dat niet zo moeilijk. Toch klinkt de foute zin minder fout dan Mensen als ons hebben het niet zo gemakkelijk. Daar voelen de meeste mensen wel aan dat Mensen als wij hebben het niet zo gemakkelijk beter is. Hoe komt dat?

In de visie van de ANS is het mensen als wij, omdat het eigenlijk een samentrekking is uit mensen als wij zijn. Maar klopt dat wel?

Schijnbare stilte

Wat lijkt het stil hier bij de taalprof! Al sinds 4 januari 2008 geen nieuw logje meer! Heeft hij niets meer te vertellen? Is de inspiratiebron opgedroogd? Nou nee.


Sinds 4 januari zijn er ongeveer 70 reacties geweest, en het bezoekersaantal is gegroeid tot ongeveer 300 per dag. De taalprof heeft die 70 reacties allemaal beantwoord. Sommige kort, de meeste redelijk uitgebreid. Dat kost natuurlijk allemaal tijd. Vandaar dat de logjes er een beetje bij inschieten. Maar dit is er dan weer eentje...

Raadsel opgelost

Een tijdje geleden had ik het over het woord eergetouw, dat wel in Van Dale stond, maar niet in oudere woordenboeken zoals oudere drukken van Van Dale, en zelfs niet in het grote WNT. Het raadsel is nu opgelost. Ik heb de oplossing als een update bij het oorspronkelijke stuk geplaatst.


Misschien een beetje een anticlimax, maar ik blijf het een mooi woord vinden.

Je zou het moeten weten

"Zeg, heb jij een idee wanneer die vergadering begint?"
"Ik zou het niet weten"
"Hè, waarom zeg je dat nou?"
"Wat?"
"Ik zou het niet weten. Waarom zeg je niet gewoon Ik weet het niet?"
"Sja, ik weet het niet, wat is daar mis mee dan?"
"Het klinkt zo, zo, eh, ongeïnteresseerd"
"O?"
"Ja, vind je niet?"
"Hm. Ik heb het anders onlangs nog bij de Taaladviesdienst van Onze Taal nagevraagd"
"O, en wat zeiden die?"

De taalprof wenst

Op de valreep van het oude jaar, nu hij weer eens genoemd staat in de populaire nieuwsbrief Taalpost, neemt de taalprof de gelegenheid te baat om zijn lezers een gelukkig 2008 te wensen.


Het jaar 2007 was het eerste volledige kalenderjaar van de taalprof-website. De 200.000ste pageview werd overschreden, het aantal bezoekers steeg tot ongeveer 250 per dag, tenminste op doordeweekse dagen. Tegelijkertijd bleek uit de ICT-monitor van het bureau Ernst & Young in 2007 een onverklaarbare toename van het internetgebruik onder werktijd. Dit zijn alleen maar de feiten. Ieder trekke zelf de conclusies.

De grammaticale termen van 2008

De grammatica is sterk veronachtzaamd, dat is geen opmerkelijke uitspraak.  Zij staat in een kwade reuk, is gebrandmerkt als ingewikkeld, onbegrijpelijk, onlogisch en volslagen nutteloos, en tot overmaat van ramp zijn de kerndoelen van het Nederlandse onderwijs ook nog eens vakkundig gezuiverd van subversieve grammaticale elementen. Je zou zeggen: dat komt nooit meer goed.


Aan de andere kant is er misschien wel geen beter middel tot popularisering dan het verwijderen uit het onderwijs. In de kerndoelen van het basisonderwijs of in het eindexamenpakket van de middelbare scholen ontbreekt iedere verwijzing naar de voetbalsport of de wederwaardigheden van Bekende Nederlanders, en er zijn geen twee onderwerpen te vinden waar de gemiddelde Nederlander meer van afweet. Dus wie weet.


Ondertussen is het wel duidelijk dat sommige onderwerpen uit de grammatica nog minder aandacht krijgen dan de grammatica in het algemeen. De taalprof zet de belangrijkste daarvan in een top drie. Want zo hoort dat, op de laatste dag van het jaar.

Geen woord teveel?

De taalcolumnist Ewoud Sanders zul je zelden op taalintolerantie betrappen. Hij beziet afwijkingen doorgaans meer met verbazing dan met ergernis, en als taalhistoricus is hij natuurlijk bij uitstek geïnteresseerd in ongedocumenteerde verschijnselen, want daar valt tenminste iets nieuws aan te ontdekken.


Maar afgelopen vrijdag schoot hij ineens uit zijn slof, toen zijn jongste zoontje op de vijfde klas van de basisschool had moeten leren wat het woord eergetouw betekende. Dat was toch wel het toppunt, vond vader Sanders: "ik vond het compleet belachelijk dat mijn zoontje van acht een woord
moest leren dat ik in geen decennia had gehoord of gelezen."


Ik kan hier met mijn verstand niet bij.