tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post5783475121187319434..comments2024-03-15T05:43:08.519-07:00Comments on Taalprof Plein: De Taalprof wil altijd wel iets uitleggenTaalprofhttp://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comBlogger7125tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-62847287540885408572014-06-09T09:04:48.758-07:002014-06-09T09:04:48.758-07:00Ik had dus ten onrechte het idee dat dat "den...Ik had dus ten onrechte het idee dat dat "denkbaar" uit een syntactische context getrokken was (op de meest vernederend denkbare manier), terwijl het woord alleen maar een verkorte weergave is van de inhoud van een bijzin (die denkbaar is). En dat zou (alleen) bij graadaanduidende en vergelijkende situaties het geval zijn.<br /><br />Ik ben wel overtuigd. Knap dat die analyse eruit rolt. Onderzoek ernaar zal niet voor niets zijn geweest. Bewondering en verwondering gaan hand in hand, dank!Mient Ademanoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-45114955941370214672014-06-09T04:01:19.664-07:002014-06-09T04:01:19.664-07:00Het lijkt een beetje op de standaardconstructie &#...Het lijkt een beetje op de standaardconstructie 'van graadaanduidend gevolg.' Die wordt meestal benoemd in geval van de graadaanduider 'zo,' waar dan een bijzin van graadaanduidend gevolg op volgt: 'Ze hebben zó vernederend verloren dat ze helemaal in zak en as zitten.' Maar in feite is dat natuurlijk dezelfde constructie als bij vergrotende trap: 'Ze hebben nog vernederender verloren dan toen ze voor het eerst tegen elkaar speelden.' Nu is het niet zozeer meer een graadaanduidend gevolg, maar een soort vergelijking die aansluit op de graadaanduider.En in jouw voorbeeld heb je het dus bij de overtreffende trap: 'Ze hebben op de meest vernederende manier verloren die er denkbaar is.' Weliswaar hier met een bijvoeglijke bijzin, zou ik zeggen, maar toch een "van graadaanduidende vergelijking".<br /><br />In geval van het losse 'denkbaar' is die bijzin gereduceerd tot één woord. Zo'n reductie zie je ook bij 'De meest vernederende manier ooit.' Dat is een redelijk controversiële constructie (althans, onderhevig aan taalkritiek), maar hij past precies in al die constructies die aansluiten op een graadaanduider. Behalve een volledige bijzin of dat losse woord heb je ook voorzetselgroepen die veel minder controversieel zijn: 'de meest vernederende manier sinds 1948,' 'de meest vernederende nederlaag van alle oefenwedstrijden.' Allemaal niks mis mee.<br /><br />Samenvattend: een graadaanduider zoals 'zo,' (en ook 'te'), een vergrotende of overtreffende trap, kan gevolgd worden door een constructie (meestal een bijzin) die een verband legt met een situatie in de toekomst (vervolg) of in het verleden (vergelijking). Taalprofhttps://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-23595830715207743022014-06-09T02:19:13.395-07:002014-06-09T02:19:13.395-07:00Beste taalprof,
Ik las in de krant dat Brazilië (...Beste taalprof,<br /><br />Ik las in de krant dat Brazilië (dat naar ik meen ook weleens voetbalt) op de meest vernederende manier denkbaar verloren had, van Uruguay geloof ik. En u zult het punt wel meteen begrijpen, wat doet dat gekke "denkbaar" nu achteraan? Want de bedoeling zal toch wel moeten zijn dat de manier waarop ze verloren hadden zo vernederend was dat je je geen vernederender zou kunnen denken. Het "denkbaar" zou dan in mijn visie niet terugslaan op "manier" (hetgeen dan een wat abnormale bijvoeglijke bepaling zou zijn, doordat bijvoeglijke naamwoorden in de regel vóór het betreffende substantief worden geplaatst en mogelijk alleen verklaard zouden kunnen worden als een samengetrokken bijzin (in ons geval "die denkbaar is"), maar op "meest vernederende".<br />Dus: de meest vernederend denkbare manier. Of: de vernederendst denkbare manier.<br /><br />Het woord "denkbaar" zou dan een bijwoord zijn dat iets zegt van "het meest vernederend" en ik zou het dan een bijwoord van graad of iets dergelijks willen noemen (afgemeten naar het oordeel van onze gedachten is dit toch wel het vernederendst).<br /><br />Mijn vraag is of dit soort constructies vaker voorkomen en of ze taalkundig te duiden zijn. Zelf heb ik het idee dat de samenklontering van "meest vernederend" niet zo makkelijk nog een (grammaticaal op de juiste plaats te positioneren) bijwoord toelaat. <br />Maar ja, een mens wil zekerheid... :-)<br /><br />Bij voorbaat dank voor uw commentaar, ook als u het niet als een echt probleem ziet.Mient Ademanoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-62178208290550851452014-06-07T08:07:34.507-07:002014-06-07T08:07:34.507-07:00Als drie drie eenheden is en één één, dan is drie ...Als drie drie eenheden is en één één, dan is drie eigenlijk twee eenheden groter dan één. Want 3 = 1 + 2. Maar nee, zo logisch is taal nu ook weer niet en we zeggen het dus eigenlijk wat onlogisch. Reden te meer om alles maar goed te vinden en je bij nadere beschouwing te verkneukelen over het feit dat je taal door hebt. Maar taal heeft ons ook door en laat zichzelf zeggen dat 3 3 keer zo groot is als 1. Blijkbaar is het geen vergelijking met een verschil, maar een vermenigvuldiging van een uitgangspunt. Bij de superlatief valt dat verschil weg, we zijn uitvergeleken en houden de grootste over en dat is er maar één.Mient Ademanoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-35020101327393068952014-06-05T11:31:22.829-07:002014-06-05T11:31:22.829-07:00Het diplomatieke antwoord is: het komt allebei voo...Het diplomatieke antwoord is: het komt allebei voor, in dezelfde betekenis. Het antwoord vanuit de werkelijkheid is: 'drie keer zo groot als' komt veel vaker voor (zeker drie keer zo vaak), alhoewel 'drie keer groter dan' behoorlijk vaak voorkomt (te vaak om het als een vergissing af te doen). En het normatieve antwoord is (zoals bijvoorbeeld de Schrijfwijzer zegt): drie keer zo groot als is onproblematisch, drie keer groter dan "kunt u beter vermijden."<br /><br />De taalprof moet je eigenlijk niet vragen wat goed of fout is, want hij is alleen geïnteresseerd (en gespecialiseerd) in de analyse van constructies, of die nou goed of fout zijn. Taalprofhttps://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-74480768149673202912014-06-05T09:40:51.551-07:002014-06-05T09:40:51.551-07:00Geachte Taalprof,
Op zoek naar vergrotende en ov...Geachte Taalprof, <br /><br />Op zoek naar vergrotende en overtreffende trap kwam ik dit artikel tegen. 't Heeft eigenlijk niets met mijn vraag te maken. Die luidt namelijk als volgt: "Is iets 3 keer groter dan ...; of is iets 3 keer zo groot als ...". Gerhttps://www.blogger.com/profile/06097242241002681455noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-47460515200490600952013-10-05T10:21:14.420-07:002013-10-05T10:21:14.420-07:00Moeilijk (wellicht te moeilijk) stukje waar taalku...Moeilijk (wellicht te moeilijk) stukje waar taalkundig niets op aan te merken valt. Toch nog een kanttekening.<br />De dubbele vergrotende trap klinkt logisch binnen de taalkunde, maar wordt ook van stal gehaald om een taalvorm te 'redden' (rationaliseren) waar die voor de doorsnee taalgebruiker geen rol speelt. De meesten zullen de zin volgens mij direct als volgt interpreteren:<br /><br />Je ben slimmer dan je denkt als je denkt.<br /><br />en de rest als overtollig of onzin afdoen (waarom is een vraag voor een psycho- of filoprof).<br /><br />Die dubbele vergrotende trap versluiert natuurlijk ook de complexiteit van de zin: ik zie twee dimensies die met elkaar lijken conflicteren (het al dan niet slim zijn; en de mate van slimheid) waar de taalprof er een ziet (slimmer, meer slimmer).<br /><br />De betekenis van de zin zit hem volgens mij in de speelse tegenstelling tussen 'denken dat' en (na-)denken en hangt van je definitie van denken af:<br /><br />je bent slimmer dan je je bewust bent als je het ziet [dan als je het niet ziet]JdShttps://www.blogger.com/profile/02143146803247680249noreply@blogger.com