tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post279161511463817420..comments2024-03-15T05:43:08.519-07:00Comments on Taalprof Plein: Vragen 20Taalprofhttp://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comBlogger76125tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-23853080431720726142008-06-09T04:52:09.000-07:002008-06-09T04:52:09.000-07:00@Laan: volgens mij zijn de hoofdlijnen als volgt: ...@Laan: volgens mij zijn de hoofdlijnen als volgt: in het Frans is behalve het antecedent ook de zinsdeelfunctie in de bijzin belangrijk voor de vorm van het pronom relatif. Als het voornaamwoord het onderwerp van de bijzin is, gebruik dan 'qui' (b.v. 'de jongen die daar staat', maar ook 'het boek dat daar ligt'). In andere zinsdeelfuncties is het 'que'.<br>Staat het betrekkelijk voornaamwoord na een voorzetsel (waar je in het Nederlands iets als 'bij wie', 'met welk' of 'waarover' zou gebruiken), dan kan het alleen 'qui' zijn als het antecedent een persoon is en 'lequel' in alle gevallen. Bij sommige voorzetsels ('parmi', 'entre') heb je echter nooit 'qui'.<br>Het woord 'lequel' heeft verschillende vormen, al naar gelang het antecedent mannelijk enkelvoud is ('lequel'), vrouwelijk enkelvoud('laquelle'), mannelijk meervoud ('lesquels') of vrouwelijk meervoud is ('lesquelles'). De vormen van 'lequel' versmelten met voorzetsels als 'à' ('auquel' etc) en 'de' ('duquel' etc).<br>Het voorzetsel 'de' heeft een aparte status: staat er alleen 'de' bij het betrekkelijk voornaamwoord, dan wordt het 'dont'. Is 'de' ingebed in een grotere woordgroep ('au milieu de' of 'sans l'aide de') dan wordt het weer 'qui' of 'lequel' (of een verbogen vorm daarvan). Dan treedt ook die versmelting op ('duquel', 'desquels' en 'desquelles').<br>Het betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent is in het Frans 'ce qui/ce que'. Een betrekkelijk voornaamwoordelijk bijwoord met ingesloten antecedent is 'ce quoi' met het voorzetsel in het midden ('ce à quoi' etc). Met 'de' wordt dat weer 'ce dont'.<br>Maar je hebt vast wel je eigen cursusmateriaal waar precies in staat welke kennis van jou verwacht wordt. Belangrijk lijkt me dat je je realiseert dat je behalve de eigenschappen van het antecedent (wat in het Nederlands de enige factor is voor de keuze tussen 'die' en 'dat'), ook de zinsdeelfunctie van het betrekkelijk voornaamwoord in de bijzin moet bepalen.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-83743208060742089702008-06-09T03:18:38.000-07:002008-06-09T03:18:38.000-07:00@Vorkbaard: Trouwens, in de constructien 'U ge...@Vorkbaard: Trouwens, in de constructien 'U gelieve iets te doen' of 'het gelieve u iets te doen' is er geen sprake van een gebiedende wijs. Daar is het een oude aanvoegende wijs: 'het moge u gelieven iets te doen'.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-31603556126897116772008-06-08T15:51:45.000-07:002008-06-08T15:51:45.000-07:00@Laan: de taalprof is geen expert in de Franse gra...@Laan: de taalprof is geen expert in de Franse grammatica. Je kunt op deze site wel lezen wat voor betrekkelijke voornaamwoorden er in het Nederlands zijn. Misschien kun je van daaruit een relatie leggen met de Franse vormen. Kijk in de FAQ naar de logs over het betrekkelijk voornaamwoord.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-52815574766298054482008-06-08T08:16:07.000-07:002008-06-08T08:16:07.000-07:00@Vorkbaard: Wacht, het kan natuurlijk ook zijn dat...@Vorkbaard: Wacht, het kan natuurlijk ook zijn dat 'u' hier bedoeld is als een meewerkend voorwerp bij 'gelieve': 'U gelieve iets te doen', of 'Het gelieve u iets te doen'. Dan zou het wel kunnen zijn 'U gelieve zich te melden'. Maar ook dan lijkt me die vorm beperkt tot deze twee constructies. 'Gelieve u iets te doen' lijkt me, in elk geval in het huidige Nederlands, niet mogelijk'.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-19199287030296663802008-06-08T06:18:53.000-07:002008-06-08T06:18:53.000-07:00Heyla ik heb dinsdag examens Frans en ik weet bego...Heyla ik heb dinsdag examens Frans en ik weet begod niet meer hoe je le pronom relative moet gebruiken ik snap er niets meer van. Het gaat over que, qui, lequel,... Kan iemand mij mss even op weg helpen? Groetjes<br>Laannoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-56420074297788281072008-06-08T04:50:19.000-07:002008-06-08T04:50:19.000-07:00@Norbert: hier moet ik eigenlijk een heel flauw an...@Norbert: hier moet ik eigenlijk een heel flauw antwoord op geven: als zo'n woord in het woordenboek voorkomt (in de bedoelde betekenis), dat zou je het aaneen moeten schrijven.<br>De makers van het woordenboek kijken voornamelijk naar de praktijk, en naar andere overwegingen die het aannemelijker maken dat je het woord aaneen zou schrijven. Bijvoorbeeld: kan het woord "bij elkaar blijven" in een werkwoordelijke groep? Dat is met 'schoonmaken' wel het geval: 'Je zou dat aanrecht eerst eens moeten schoonmaken', maar bij 'waterdicht maken' minder: 'Je zou die douchecabine eerst moeten waterdicht maken'. Deze overweging geldt echter weer minder in België, waar dit soort zinsdelen wél in de werkwoordelijke groep voorkomen.<br>Beide vormen, 'schoonmaken' en 'waterdicht maken' hebben natuurlijk wel dezelfde oorsprong: als je 'schoon' en 'waterdicht' apart zou moeten benoemen, zijn het bepalingen van gesteldheid: ze geven het resultaat aan van de (be-)handeling.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-63344831508059846202008-06-08T04:44:19.000-07:002008-06-08T04:44:19.000-07:00@Vorkbaard: bij 'gelieve' hoort eigenlijk ...@Vorkbaard: bij 'gelieve' hoort eigenlijk geen onderwerp, dat is duidelijk. Zie vormen als 'Gelieve geen fietsen te plaatsen', die echt niet kunnen luiden 'Gelieve u geen fietsen te plaatsen'.<br>Dat betekent dat 'u' in 'Gelieve u te melden aan het loket' het wederkerend voornaamwoord 'u' is ('uzelve') en niet het persoonlijk voornaamwoord 'u'.<br>Ik denk dat deze taalvorm ontstaan is doordat 'gelieve' wordt opgevatals een normale gebiedende wijs. Een onderwerp bij een normale gebiedende wijs is in sommige contexten wel mogelijk. In 'Meldt u zich eerst aan het loket' heb je een gebiedende wijs, en toch een onderwerp 'u'. Dat is niet per sé een beleefdheidsformule, want in 'Meld jij je maar eerst bij de rector' kan het ook.<br>Waarom kan het bij 'Gelieve' niet? Ik denk omdat 'Gelieve' een versteende vorm is die maar in één constructie meer voorkomt. Je kunt geen andere zinnen met het werkwoord 'gelieven' meer maken dan alleen de formule 'Gelieve ...' gevolgd door een beknopte bijzin. En dáár hoort in elk geval geen onderwerp in.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-34271720970165935562008-06-07T22:02:05.000-07:002008-06-07T22:02:05.000-07:00Wanneer schrijf je een woord dat gevormd wordt met...Wanneer schrijf je een woord dat gevormd wordt met een werkwoord aaneen? Bijvoorbeeld schoonmaken, waterdicht maken of waterdichtmaken?<br>Norbertnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-87551006972160856732008-06-07T14:11:18.000-07:002008-06-07T14:11:18.000-07:00Taalprof, op het station in Antwerpen zag ik een b...Taalprof, op het station in Antwerpen zag ik een bordje met "Gelieve u zich te melden aan het loket". Ik zou zeggen: "Gelieve u te melden aan het loket".<br>De rol van "zich" bij "u" is een bekende discussie, maar het gaat hier om een gebiedende zin. Kan je eens wat zeggen over de rol van "zich" in "Gelieve u zich te melden aan het loket"?<br>Vorkbaardhttp://www.vorkbaard.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-62855657545925657952008-06-06T03:05:34.000-07:002008-06-06T03:05:34.000-07:00@Benni de Jong: het verschil tussen derde en vierd...@Benni de Jong: het verschil tussen derde en vierde naamval bestaat niet meer in het Nederlands. Sommige mensen zijn van mening dat de voornaamwoorden 'hun' en 'hen' dit verschil nog uitdrukken ('ik geef hun een cadeau' is dan derde naamval en 'ik trakteer hen' is vierde naamval) maar dit verschil is altijd kunstmatig geweest.<br>In vaste uitdrukkingen zie je nog wel eens een lidwoord zoals 'den' of 'der', of een combinatie tussen voorzetsel en lidwoord 'ten' of 'ter', die van een oude naamval afkomen, maar dat is dan ook alles.<br>De tweede naamval leek ook op sterven na dood, maar die lijkt weer enigszins in opmars (zoals in uitdrukkingen als 'dit is niet des Oranjes'). Jouw voorbeeld 'de boeken uwens vaders' lijkt me niet goed. De gewone vorm is 'de boeken uws vaders' of desnoods, in een nog ouderwetsere vorm 'de boeken uwes vaders'. Er hoort in ieder geval geen 'n' tussen.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-77349795221160148292008-06-06T02:59:30.000-07:002008-06-06T02:59:30.000-07:00@Ester: een bijvoeglijke bepaling is een bepaling ...@Ester: een bijvoeglijke bepaling is een bepaling bij een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord. De bijvoeglijke bepaling vormt één woordgroep met dat zelfstandig naamwoord of voornaamwoord. Je hebt bijvoeglijke voorbepalingen (zoals 'houten' in 'een houten tafel' en 'arme' in 'arme ik') maar ook bijvoeglijke nabepalingen (zoals 'van mijn ouders' in 'de tafel van mijn ouders' of 'van hier beneden' in 'zij van hier beneden'). Nabepalingen kun je in verschillende vormen hebben. Het meest komen voor de woordgroep met voorzetsel (zoals de voorbeelden boven) en de bijvoeglijke bijzinnen ('die ik ontworpen heb' in 'de tafel die ik ontworpen heb' of 'om aan te eten' in 'een tafel om aan te eten').<br>Een nevenschikking is een verbinding tussen twee gelijkwaardige zinsdelen. Bij totale gelijkwaardigheid kun je die delen ook omkeren. Van 'het regent of het sneeuwt' kun je ook maken 'het sneeuwt of het regent'. Dat is symmetrisch. Er zijn echter ook nevenschikkingen die je niet kunt omkeren, bijvoorbeeld als het tweede element bijwoorden bevat die een volgorde aangeven. Van 'Het regent en later sneeuwt het ook nog' dan kun je dat niet omkeren tot 'Later sneeuwt het ook nog en het regent'. Ook als er voornaamwoorden in het tweede deel staan die terugverwijzen naar het eerste deel heb je een asymmetrische nevenschikking: van 'Jan heeft blond haar en hij heeft blauwe ogen' kun je niet maken 'Hij heeft blauwe ogen en Jan heeft blond haar'.<br>Ten slotte zijn er voegwoorden die altijd asymmetrische nevenschikkingen opleveren. Dat zijn bijvoorbeeld voegwoorden als 'want' die een redengevend verband aangeven. De zin 'Het is bewolkt want het regent' kun je niet zomaar omzetten tot 'Het regent want het is bewolkt', want dan zeg je iets heel anders.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-81149770913478368062008-06-05T19:27:03.000-07:002008-06-05T19:27:03.000-07:00Kunt u mij uitleggen wat het verschil is tussen de...Kunt u mij uitleggen wat het verschil is tussen de derde en vierde naamval in de Nederlandse taal?<br>Klopt de tweede-naamvalsconstructie "de boeken uwens vaders" ?<br>Benni de Jongnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-16501028140341334172008-06-05T09:59:57.000-07:002008-06-05T09:59:57.000-07:00Beste taalprof,Kunt u mij uitleggen wat een bijvoe...Beste taalprof,<br>Kunt u mij uitleggen wat een bijvoeglijke nabepaling is en wat een asymetrische nevenschikking is? Graag met wat voorbeeldzinnen van juist en onjuist gebruik van deze twee termen..<br>Alvast bedankt voor uw reactie!<br>Esthernoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-20126375454232404152008-05-30T03:36:28.000-07:002008-05-30T03:36:28.000-07:00Mooi uitgelegd! Wat is taal toch een boeiend iets!...Mooi uitgelegd! Wat is taal toch een boeiend iets! Dank & groet, Leo<br>Leonoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-84765261587587713972008-05-30T01:48:05.000-07:002008-05-30T01:48:05.000-07:00@Leo: ik denk toch dat je dit verkeerd ziet. Zoals...@Leo: ik denk toch dat je dit verkeerd ziet. Zoals ik al zei, het woord 'geleden' is oorspronkelijk een voltooid deelwoord van een werkwoord dat het verstrijken van de tijd aangeeft. Maar: in de zin '100 jaar geleden gebeurde er iets' lijkt 'geleden' wel een soort achterzetsel.<br>Dat betekent dat je in de zin 'Het is 100 jaar geleden' het werkwoord 'is' zou kunnen zien als een koppelwerkwoord (net zoals in 'het is 1908'). Dit is zoals jij het leest. Maar je kunt het ook zien als een hulpwerkwoord van tijd (net zoals in 'de tijd is verstreken').<br>Door de aanwezigheid van het woordje 'nu' zou je twee tegenstrijdige tijdsbepalingen hebben bij de eerste lezing. Dat is wat jij signaleert. Maar die tegenstrijdigheid heb je niet bij de tweede lezing, omdat 'geleden' niet bij de tijdsbepaling hoort, en '100 jaar' alleen de duur van het verstrijken weergeeft: 'de tijd is nu 100 jaar verstreken'.<br>taalprofnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-37315489739473325972008-05-30T01:33:11.000-07:002008-05-30T01:33:11.000-07:00@Risto V: er is geen logische noodzaak die de naam...@Risto V: er is geen logische noodzaak die de naamval van het naamwoordelijk deel afdwingt. In het Duits is het Nominativ, in het Nederlands de voorwerpsnaamval, en in het Engels is het officieel de onderwerpsnaamval ('if you were I") maar de voorwerpsnaamval komt ook voor ('if you were me").<br>Talen hebben blijkbaar tot op zekere hoogte de keuze over hoe (en: of) ze naamvallen inzetten.<br>taalprofnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-13683204193722034662008-05-29T20:30:04.000-07:002008-05-29T20:30:04.000-07:00Beste Taalprof,In het Duits zijn er 4 naamvallen t...Beste Taalprof,<br>In het Duits zijn er 4 naamvallen te onderscheiden (nominatief, genitief, datief en accusatief). In het Nederlands kun je die nauwelijks meer terugvinden, maar ze zijn nog wel zichtbaar in de persoonlijke voornaamwoorden.<br>vb: ik, mijn, mij, mij; jij, jouw, jou, jou.<br>Hoe komt het dan dat we zeggen ''Als ik jou was, ....'', in plaats van ''Als ik jij was ....''?<br>'jou' is immers het naamwoordelijke deel van het gezegde, dat hoort in de nominatiefnaamval te staan, lijkt mij. 'jou' zou dus eigenlijk 'jij' moeten zijn. In het Duits zeg je bijvoorbeeld ook 'Ich bin der Mann', niet 'Ich bin den Mann'.<br>Risto V.noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-44358873461953055972008-05-29T02:42:39.000-07:002008-05-29T02:42:39.000-07:00Het heeft misschien minder met taal dan met logica...Het heeft misschien minder met taal dan met logica te maken. Honderd jaar geleden = 1908. Dan klopt er iets niet als je zegt: Het is nu 100 jaar geleden dat etc." In feite zeg je dan "Het is nu (in 2008) 1908".<br>Ok, het is wel muggezifterij. Maar mooier zou zijn "We staan nu stil bij het gegeven / we vieren dat 100 jaar geleden etc."<br>Leonoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-8827979513020657412008-05-28T11:59:45.000-07:002008-05-28T11:59:45.000-07:00Mmm... 'volgend jaar is het honderd jaar geled...Mmm... 'volgend jaar is het honderd jaar geleden dat...' - eigenlijk heel simpel: ze spreken over het jaar 1909, waar 'dat' plaatsvond. Toch?<br>Of zie ik iets over het hoofd, Leo?<br>cherdtnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-69471185221435923612008-05-28T10:16:55.000-07:002008-05-28T10:16:55.000-07:00@Leo: als ik zeg 'het is nu 100 jaar geleden d...@Leo: als ik zeg 'het is nu 100 jaar geleden dat het 1908 was' dan bedoel ik dat de tijd die sinds 1908 verstreken is 100 jaar bedraagt. Met andere woorden: als je vanaf nu 100 jaar teruggaat is het 1908. Het woord 'geleden' is afkomstig van een werkwoord waarmee het verstrijken van de tijd aangeduid werd.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-63811562426866180132008-05-28T09:33:46.000-07:002008-05-28T09:33:46.000-07:00Een nieuwe vraag:Klopt de zin "Volgend jaar i...Een nieuwe vraag:<br>Klopt de zin "Volgend jaar is het 100 jaar geleden dat etc."?<br>Honderd jaar geleden was 1908; het kan in 2009 toch geen 1908 zijn??? Toch wordt het vaak zo gebruikt.<br>Als het niet klopt (wat ik denk) wat zou dan een beter omschrijving zijn?<br>Leonoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-12313699686236556652008-05-28T08:01:52.000-07:002008-05-28T08:01:52.000-07:00Het zit hem in dat met -n er in het woord al zit w...Het zit hem in dat met -n er in het woord al zit waar je naar verwijst: mensen. Dus als je niet naar mensen wil verwijzen, of als je expliciet zegt waar je naar verwijst, gebruik je zonder -n. Dat kwam niet zo mooi over in mijn vorige post. De plaats van de verwijzing doe ik een beetje op gevoel, maar zeker niet te ver in de toekomst.<br>kevinnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-77147682163847356642008-05-28T07:35:53.000-07:002008-05-28T07:35:53.000-07:00Je kan het beter opzoeken, maar dit is hoe ik het ...Je kan het beter opzoeken, maar dit is hoe ik het altijd doe. Als het niet zo is, dan doe ik het al jaren fout:<br>Met -n verwijst het altijd naar mensen, die bovendien nog niet genoemd zijn. Dus als je al hebt genoemd waar je naar verwijst, of als waar je naar verwijst geen personen zijn, gebruik je zonder -n. Een eerdere verwijzing kan ook in een vorige zin zijn.<br>kevinnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-48086719507507369282008-05-27T09:41:28.000-07:002008-05-27T09:41:28.000-07:00@Vera: de taalprof is geen specialist op het gebie...@Vera: de taalprof is geen specialist op het gebied van de spelling. Dat er een spellingregel is die bepaalt dat je soms een -n moet spellen waar je die niet hoort, dat is iets waar de taalprof ook het fijne niet van weet.<br>In ieder geval weet hij dat er nooit een -n gespeld wordt als 'vele(n)' en 'meeste(n)' bijvoeglijk gebruikt zijn, dat wil zeggen: als ze gevolgd worden door een zelfstandig naamwoord ('vele mensen', 'de meeste mensen'). En het hangt niet af van de vraag of het onderwerp is of niet.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-54507968842806439142008-05-27T09:31:29.000-07:002008-05-27T09:31:29.000-07:00Wanneer je de onderwerpen meesten of velen gebruik...Wanneer je de onderwerpen meesten of velen gebruikt, wat is dan de regel om er wel of niet een -n achter te zetten?<br>Veranoreply@blogger.com