tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post2122100613373824933..comments2024-03-15T05:43:08.519-07:00Comments on Taalprof Plein: Onbepaald maakt onbemind?Taalprofhttp://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comBlogger12125tag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-35122676702516370272017-05-18T05:36:28.021-07:002017-05-18T05:36:28.021-07:00Aangezien 'menig' niet zo goed is in de co...Aangezien 'menig' niet zo goed is in de combinatie 'Ik heb er menig(e),' zou ik het niet meteen een hoofdtelwoord noemen. Dat ligt voor 'verschillende, verscheidene' en 'diverse' duidelijk anders. <br /><br />Ik ben dus geneigd om 'menig' als onbepaald voornaamwoord te beschouwen en de andere als onbepaald hoofdtelwoord. <br /><br />De benoeming als telwoord is ook ingegeven door het feit dat je bij 'menig' geen collectieve interpretatie hebt. Je kunt wel iets zeggen als 'Diverse supporters namen Kuyt op de schouders' in de betekenis dat zij gezamenlijk Kuyt op de schouders namen, maar die lezing heb je bij 'menig supporter nam Kuyt op de schouders' niet.Taalprofhttps://www.blogger.com/profile/12667945176269041458noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-36681893713552071192017-05-14T14:20:20.683-07:002017-05-14T14:20:20.683-07:00Ik zit vast te moeilijk te denken, maar kom er in ...Ik zit vast te moeilijk te denken, maar kom er in ieder geval met de Taalunie en de ANS en ander naslagwerk niet goed uit. <br />Is menig in "menig supporter" nu eerder een onbepaald voornaamwoord of een onbepaald hoofdtelwoord? Idem voor verschillende categorieën, verscheidene ideeën en op diverse foto's? Anonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-40716905879811817502010-12-12T12:26:51.000-08:002010-12-12T12:26:51.000-08:00@Joris: ja, in veel gevallen is de benoeming hoofd...@Joris: ja, in veel gevallen is de benoeming hoofdtelwoord ook goed te verdedigen. Met name als het echt 'nul' betekent ligt de benoeming bepaald hoofdtelwoord voor de hand. De benoeming onbepaald hoofdtelwoord ligt minder voor de hand. Dan zou ik het eerder onbepaald voornaamwoord noemen, omdat het ook de ontkenning van 'enige' of 'iemand' kan zijn. Overigens zou je ook kunnen volhouden dat het de ontkenning van het lidwoord 'een' is, bijvoorbeeld in 'ik begrijp er geen snars van.' In dat geval ligt de betekenis "nul" niet voor de hand.<br>Van den Toorn noemt in zijn Nederlandse Grammatica maar liefst vijf mogelijkheden voor de benoeming van 'geen:'<br>(1) Bepaald hoofdtelwoord ("nul")<br>(2) Ontkennend bepaald lidwoord ('Je hebt geen recht om dat te zeggen,' geen='niet het')<br>(3) Onbepaald voornaamwoord ("niemand")<br>(4) Ontkennend bijwoord ('Hij lust geen chocola,' geen="niet")<br>(5) Ontkennend onbepaald voornaamwoord ('Je kunt geen hand voor ogen zien,' geen='niet een of ander')<br>En dan noemt hij ook nog problematische gevallen als 'dat is geen doen,' of 'het is geen werk.' Daarvan zegt hij echter: 'in al deze gevallen is de benoeming onbepaald voornaamwoord te verdedigen.'<br>Ik moet je eerlijk zeggen dat ik mijn twijfels heb bij (5): dat lijkt me in wezen hetzelfde als (2) (de ontkenning van een uitdrukking, waarbij de ontkenning in een voornaamwoordachtige voorbepaling terechtkomt). (4) vind ik helemaal gek omdat het wel duidelijk is dat in 'geen chocola' een bepaalde hoeveelheid chocola wordt aangeduid. Het lijkt me vreemd om dat een bijwoord te noemen, alleen omdat het Nederlands geen woord heeft voor "een onbepaalde niet-telbare hoeveelheid" (zoals 'een beetje').<br>Eigenlijk zou ik al die gevallen onbepaald voornaamwoord noemen, op de echte nul-gevallen na dan.<br>Die regel met 'er' is gebaseerd op het zogeheten "kwantitatieve er." Dat is een voornaamwoord dat afkomstig is van een genitieve naamval derde persoon meervoud. Daardoor is het beperkt tot de zogeheten "partitieve constructie," net als in 'X van de Y.' Het is dus per se telbaar. Vandaar dat het alleen in combinatie met telwoorden kan optreden.<br>Taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-92129369184380678932010-12-12T07:46:04.000-08:002010-12-12T07:46:04.000-08:00Taalprof, u zegt hier dat 'geen' een onbep...Taalprof, u zegt hier dat 'geen' een onbepaald voornaamwoord is. Maar is het geen onbepaald hoofdtelwoord? De zin 'Ik heb er geen' lijkt me wel acceptabel. Waar is die regel "als je ik heb er ... kunt zeggen, is het een telwoord" eigenlijk op gebaseerd?<br>jorisnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-51091988268767610012010-11-20T00:49:20.000-08:002010-11-20T00:49:20.000-08:00@Marijke: ik zou 'men' altijd onbepaald no...@Marijke: ik zou 'men' altijd onbepaald noemen. Wat is jouw argument om hier twee ontledingen te hanteren?<br>Taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-70642185948670518642010-11-19T08:29:11.000-08:002010-11-19T08:29:11.000-08:00Beste Taalprof,het woord 'men' kan in de v...Beste Taalprof,<br>het woord 'men' kan in de volgende zin dus zowel persoonlijk als onbepaald voornaamwoord zijn, of niet?<br>Hoe kan men water eerlijk verdelen onder de boeren die rijst verbouwen?<br>Alvast bedankt!<br>Marijkenoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-6841412935968339542009-09-24T08:43:12.000-07:002009-09-24T08:43:12.000-07:00Best taalprof,Hoe leg je iemand uit dat in de volg...Best taalprof,<br>Hoe leg je iemand uit dat in de volgende zin geen "dat", maar "die" moet staan?<br>"Is er iemand die mee wil gaan zwemmen?"<br>Ik weet dat "iemand" een onbepaald voornaamwoord is.Ook weet ik dat er "de-woorden" en "het-woorden" zijn.<br>Alvast bedankt!<br>Jannoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-52272880348491900802008-01-05T08:30:58.000-08:002008-01-05T08:30:58.000-08:00Geachte taalprof, even voor Oudjaar ontdekte ik g...Geachte taalprof, even voor Oudjaar ontdekte ik googlelend bij toeval uw wesite. Sindsdien heb ik er dagelijks enige tijd doorgebracht en geniet dan. Het is ook een unieke ervaring om met een grammaticaprobleem te kunnen aankloppen bij iemand die ter zake kundig antwoordt, en dan ook nog eens bliksemsnel. Ik hoop u niet te veel lastig te vallen met vragen, door zorgvuldig al uw eerdere antwoorden en algemene beschouwingen te gaan bestuderen. Respect! GV<br>GerVelnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-2464330818932837702008-01-04T14:40:14.000-08:002008-01-04T14:40:14.000-08:00@GerVel: een entiteit is een verzamelterm voor een...@GerVel: een entiteit is een verzamelterm voor een persoon, een dier, een concreet ding (iets wat je vast kunt pakken), of een abstract ding (iets wat je niet kunt vastpakken, zoals een begrip, of een gedachte).<br>In 'wie het weet mag het zeggen' heb je twee keer een persoonlijk voornaamwoord. Je kunt ook dit aanhouden: als je in plaats van 'het' ook 'dit' had kunnen zeggen, is 'het' persoonlijk.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-81098383058071641892008-01-04T06:26:15.000-08:002008-01-04T06:26:15.000-08:00Dank! Blijft voor mij nog de vraag wat een entitei...Dank! Blijft voor mij nog de vraag wat een entiteit is. Is dat een concreet ding of kan het ook iets abstracts zijn? In 'Wie het weet, mag het zeggen' kunnen beide HETs verwijzen naar 'het antwoord op een vraag', of naar 'de oorzaak van relletjes in Amsterdam'. Zijn antwoord en oorzaak entiteiten?<br>GerVelnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-14075407721246685602008-01-04T03:45:10.000-08:002008-01-04T03:45:10.000-08:00@GerVel: in de meeste spraakkunsten of ontleedmeth...@GerVel: in de meeste spraakkunsten of ontleedmethodes wordt dit gebruik van 'het' apart benoemd. Waarom? Heel kort, en specialistisch gezegd: in die gebruikswijze is 'het' niet referentieel, maar kwantificerend. Als je zegt 'Zoek het maar uit' dan bedoel je niet dat er één dingetje is dat iemand moet uitzoeken, maar je bedoelt ruwweg "alles". Daar gebruik je 'het' dus als onbepaald voornaamwoord.<br>Er bestaat trouwens nog een ander geval, waarin 'het' ook geen, of bijna geen betekenis heeft. Dat is het geval in 'het regent' of 'het spookt hier'. In die zinnen verwijst 'het' ook niet naar één bepaalde persoon of entiteit, maar hoogstens naar "iets onbestemds". Ook die gebruikswijze geldt doorgaans als onbepaald voornaamwoord.<br>taalprofhttp://taalprof.web-log.nlnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5485559302837797803.post-57420476750665854312008-01-04T02:52:49.000-08:002008-01-04T02:52:49.000-08:00Geachte taalprof,Aan het onbepaalde voornaamwoord ...Geachte taalprof,<br>Aan het onbepaalde voornaamwoord denk ik dikwijls, ik lig er dan meestal wakker van. Speciaal van de vraag of HET een persoonlijk of een onbepaald voornaamwoord is. Kunt u mij helpen? Wat voor 'n voornaamwoord is HET in 'Wie HET weet mag HET zeggen'. Ik denk persoonlijk vnw., maar dan vind ik een oefening op cambiumned met de zin 'Bekijk het maar' en daarin is HET onbepaald. Zou HET een persoonlijk vnw. zijn in dezelfde zin, maar in de context: '[Hier is mijn boek.] Bekijk het maar (rustig, even)'. Nog zo'n zin 'Zoek HET maar uit' - onbepaald in de zin van 'Bekijk het maar', maar persoonlijk als je de erwten uit de as moet zoeken van je boze stiefmoeder? ??<br>Ik hoop dat u mij weer kunt helpen.<br>GerVelnoreply@blogger.com